ဥပေဒဆုိင္ရာကဏၭ

လူခိုးမွု၊ ေသြးေဆာင္ဆြဲေခၚမွု၊ ကၽြန္ျပဳမွုႏွင့္
အနိုင္ထက္ခိုင္းေစမွု
ျပစ္မွုဆိုင္ရာဥပေဒ (အခန္း-၁၆)
လူခိုးမွု၊ ေသြးေဆာင္ဆြဲေခၚမွု၊ ကၽြန္ျပဳမွုႏွင့္
အနိုင္ထက္ခိုင္းေစမွု
၃၅၉။ ။ လူခိုးမွုဆိုသည္မွာ ျပည္ေထာင္စုျ
မန္မာနိုင္ငံမွ အပသို႔လူကို ခိုးယူမွုႏွင့္ ဥပေ
ဒႏွင့္အညီ အုပ္ထိန္း သူထံမွ လူကို ခိုးယူ
မွုဟူ၍ ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။
၃၆ဝ။ ။ မည္သူမဆို တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား ထိုသူကိုယ္တိုင္ကျဖစ္ေစ၊
ထိုသူကိုယ္စား ဥပေဒႏွင့္အညီသေဘာ
တူနိုင္ခြင့္ ရွိသူကျဖစ္ေစ၊ သေဘာမတူဘဲ
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္မွ အပသို႔
ထုတ္ေဆာင္သြားလၽွင္ ျပည္ေထာင္စုျမန္
မာနိုင္ငံမွအပသို႔ လူကိုခိုးယူသည္ မည္
၏။
၃၆၁။ ။ မည္သူမဆို၊ ဥပေဒႏွင့္အညီအုပ္
ထိန္းသူ၏ ထိန္းသိမ္းျခင္းမွ အသက္ဆ
ယ့္ေလးႏွစ္ ေအာက္ေယာက္်ားကေလး
ကိုျဖစ္ေစ၊အ သက္ ဆယ့္ေျခာက္ႏွစ္ေအ
ာက္ မိန္းကေလး ကိုျဖစ္ေစ၊ စိတ္ေပါ့သြပ္
သူကို ျဖစ္ေစ၊ အုပ္ထိန္းသူက သေဘာမ
တူဘဲ ေဆာင္ယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျ
ဖားေယာင္းျခင္းအားျဖင့္ ထြက္သြား ေစ
လၽွင္၊ ထိုအရြယ္မေရာက္ေသးသူကို သို
႔တည္းမဟုတ္ ထိုစိတ္ေပါ့သြပ္သူကို ဥပေ
ဒႏွင့္အညီ အုပ္ထိန္းသူထံမွ ခိုးယူသည္ မ
ည္၏။
ရွင္းလင္းခ်က္။ ။ ဤပုဒ္မ၌ ‘‘ဥပေဒႏွင့္အ
ညီ အုပ္ထိန္းသူ’’ ဆိုေသာစကားမ်ားတြင္
ဆိုခဲ့ေသာ အရြယ္မေရာက္ ေသးသူကို၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အျခားသူကို ထိန္းသိမ္း
ေစာင့္ေရွာက္ရန္ျဖစ္ေစ၊ အုပ္ထိန္းရန္ျဖစ္
ေစ ဥပေဒႏွင့္အညီ အပ္ႏွံခံရသူလည္းပါဝ
င္သည္။
ကင္းလြတ္ခ်က္။ ။ မိမိသည္ တရားမဝင္ေ
သာ ကေလး၏ အဘျဖစ္သည္ဟု သေ
ဘာရိုးျဖင့္ ယုံၾကည္ေသာသူ၏ ျပဳလုပ္မွု
သည္၊ သို႔တည္း မဟုတ္ ထိုကေလးကို ဥ
ပေဒႏွင့္အညီ မိမိအုပ္ထိန္းပိုင္ခြင့္ရွိသည္
ဟု သေဘာရိုးျဖင့္ ယုံၾကည္ေသာ သူ၏ျ
ပဳလုုပ္မွုသည္ အက်င့္ေဖာက္ျပားေသာ
ကိစၥ အလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္ေ
သာ ကိစၥအလို႔ငွာျဖစ္ေစျပဳေသာ ျပဳလုပ္မွု
မဟုတ္လၽွင္၊ ဤပုဒ္မႏွင့္မသက္ဆိုင္ ေစရ
။
၃၆၂။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား တစ္ေနရာရာမွ သြားေစရန္
အနိုင္အထက္ျပဳ ျခင္းျဖင့္ အတင္းအဓမၼျပဳ
လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ လွည့္ျဖားေသာန
ည္းျဖင့္ ေသြးေဆာင္လၽွင္၊ ထိုသူသည္ ေ
သြးေဆာင္ဆြဲေခၚသည္ မည္၏။
၃၆၃။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံမွ
အပ သို႔ျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒႏွင့္အညီ အုပ္ထိန္း
သူထံမွ ျဖစ္ေစခိုးယူလၽွင္၊ ထိုသူကို ခုနစ္
ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျ
ပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၆၄။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား သတ္ရန္ေသာ္လည္းေကာ
င္း၊ အသတ္ခံရမည့္ ေဘးေရာက္ေလာက္
ေအာင္ စီမံခန္႔ခြဲနိုင္ရန္ေသာ္လည္းေကာင္
း၊ ခိုးယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသြးေဆ
ာင္ေခၚယူလၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္သတ္တစ္
ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ ဆယ္ႏွစ္ထိ အလုပ္ၾက
မ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစခ်မွတ္ရမည့္ျပင္
ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္မဲအား ယဇ္ပူေဇာ္ရန္ ႀကံရြယ္
၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္းခံရ
တန္သည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲကို ျပည္ေ
ထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံမွ အပသို႔ ခိုးယူ၏ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မတြင္ အဓိပၸာယ္ေဖာ္ျပ
ထားေသာ ျပစ္မွုကိုက်ဴးလြန္၏။ ေမာင္ျဖဴ
သည္ ေမာင္မဲကိုသတ္ရန္ ေမာင္မဲ၏အိမ္
မွ ေမာင္မဲအား အနိုင္ထက္ေဆာင္ ယူသ
ြား၏။ သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖားေယာင္ျခင္း
အားျဖင့္ ထြက္သြားေစ၏။ ေမာင္ျဖဴသည္
ဤပုဒ္မတြင္ အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ျပေသာ ျပစ္
မွုကိုက်ဴးလြန္သည္။
၃၆၅။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား လၽွို႔ဝွတ္စြာ မတရားသျဖင့္
ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း ခံရေစရန္အႀကံျဖင့္ ခိုး
ယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသြးေဆာင္
ဆြဲေခၚလၽွင္ ထိုသူကို ခုႏွစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္
ဒဏ္တစ္ မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္အျပင္ ေငြဒ
ဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၆၆။ ။ မိန္းမက အလိုမတူဘဲ ထိုမိန္းမ
ကို တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူႏွင့္ ထိမ္းျ
မားေပးစားျခင္းငွာ အတင္းအဓမၼျပဳရန္ အ
ႀကံႏွင့္ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔အတ
င္းအဓမၼျပဳျခင္းခံရမည္ ျဖစ္တန္ရာသည္
ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အနို
င္အထက္ျပဳျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ကာမေသြးေ
ဆာင္အက်င့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ
တရားသျဖင့္ ကာမစပ္ယွက္ေစရန္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔အနိုင္ထက္ျပဳျခင္း၊
သို႔တည္းမဟုတ္ ကာမေသြးေဆာင္ အ
က်င့္ဖ်က္ဆီးျခင္းခံရမည္ျဖစ္တန္ရာသည္
ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္
သူမဆို မိန္းမတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား ခိုး
ယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသြးေဆာင္
ဆြဲေခၚလၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ့္ႏွစ္ထိ ေထာ
င္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ ျပင္ ေငြဒဏ္
လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
ထို႔ျပင္ ရာဇသတ္ႀကီးတြင္ အဓိပၸာယ္ေဖာ္
ျပသည့္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ေခ်ာက္လွ
န္႔ျခင္းနည္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ
အခြင့္အာဏာကို အလြဲသုံးစားျပဳျခင္း ျဖင့္
ေသာ္လည္းေကာင္း၊အျခားအတင္း အဓ
မၼတစ္နည္းနည္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
အနိုင္ထက္ျပဳျခင္းျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ ကာမေသြး
ေဆာင္အက်င့္ ဖ်က္ဆီးျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မိ
န္းမတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို အျခားသူတစ္
ဦးတစ္ေယာက္ႏွင့္ မတရားသျဖင့္ ကာမ
စပ္ ယွက္ေစရန္ အႀကံႏွင့္ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ထိုသို႔ ကာမစပ္ယွက္ျခင္းခံရမည္
ျဖစ္တန္ရာသည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာ္လ
ည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို၊ ထိုမိန္းမအား
တစ္ေနရာရာမွ ထြက္သြားေစရန္ ေသြးေ
ဆာင္လၽွင္၊ ထိုသူကို အထက္ေဖာ္ျပသ
ည့္အတိုင္း ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ရမည္။
၃၆၆-က။ ။ အနိုင္အထက္ျပဳျခင္းျဖင့္ျဖစ္ေ
စ၊ ကာမေသြးေဆာင္အက်င့္ဖ်က္ျခင္းျဖင့္ျ
ဖစ္ေစ၊ ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ မိန္းကေလး
တစ္ေယာက္ ကို အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေ
ယာက္ႏွင့္ မတရားသျဖင့္ ကာမစပ္ယွက္
ေစရန္ အႀကံျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထို
သို႔အနိုင္ထက္ျပဳျခင္း၊ သို႔တည္းမဟုတ္
ကာမေသြး ေဆာင္ခံရမည္ ျဖစ္တန္ရာသ
ည္ကိုသိလ်က္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ထိုမိန္းကေလးအား တစ္ေနရာရာမွ ထြက္
သြားေစရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပဳလုပ္မွုတ
စ္ခုခု ကို ျပဳေစရန္ မည္သူမဆို တစ္နည္းန
ည္းျဖင့္ ထိုမိန္းကေလးကို ေသြးေဆာင္
လၽွင္ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္ ခ်
မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သ
ည္။
၃၆၆-ခ။ ။ အသက္ဆယ့္တစ္ႏွစ္ေအာက္
မိန္းကေလးတစ္ဦးကို အျခားသူတစ္ဦးတ
စ္ေယာက္ႏွင့္ မတရားသျဖင့္ ကာမစပ္ယွ
က္ေစ ေအာင္ မိမိကေသာ္လည္းေကာင္း၊
တစ္ပါးသူကေသာ္လည္းေကာင္း၊ အနိုင္
အထက္ျပဳရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကာမေ
သြးေဆာင္ အက်င့္ဖ်က္ဆီးရန္ အႀကံျဖင့္ျ
ဖစ္ေစ၊ ထိုသို႔ အနိုင္ထက္ျပဳျခင္း သို႔တည္
းမဟုတ္ ကာမေသြးေဆာင္ အက်င့္ဖ်က္
ဆီးျခင္း ခံရမည္ျဖစ္တန္ရာသည္ကို သိ
လ်က္ႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ မည္သူမဆို ထိုမိန္းကေ
လးကို ျပင္ပနိုင္ငံ တစ္ခုခုမွ ျပည္ေထာင္စု
ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္းသို႔ သြင္းလၽွင္၊ ထိုသူ
ကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွ
တ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သ
ည္။
၃၆၇။ ။ အျပင္းအထန္နာက်င္ေစျခင္းကို၊
သို႔တည္းမဟုတ္ ကၽြန္းျပဳျခင္းကို၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ ဓမၼတာအတိုင္းမဟုတ္သည့္
တဏွာရာဂ ဒဏ္ကိုခံေစရန္ ေသာ္လည္း
ေကာင္း၊ ထိုသို႔ခံရမည့္ ေဘးေရာက္ေလာ
က္ ေအာင္ စီမံခန္႔ခြဲနိုင္ရန္ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ထိုသို႔ခံရမည္ ျဖစ္တန္ရာသည္ကို
၊ သိလ်က္ႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္
သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအာ
း ခိုးယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္၊ ေသြးေဆ
ာင္ဆြဲေခၚလၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထ
ာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္
လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၆၈။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအား
ခိုးယူခဲ့ေၾကာင္း၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသြးေ
ဆာင္ဆြဲေခၚခဲ့ ေၾကာင္းကိုသိလ်က္ႏွင့္ မ
ည္သူမဆို၊ ထိုသူကို မတရားသျဖင့္ ဝွက္
သိမ္းလၽွင္ သို႔တည္းမဟုတ္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထာ
းလၽွင္ မိမိကိုယ္တိုင္းက ဝွက္သိမ္းရန္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားရန္ အႀကံျဖ
င့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔ဝွက္သိမ္းသ
ည္ကို သို႔တည္မဟုတ္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသ
ည္ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ထိုသို႔ဝွက္သိမ္းရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ခ်ဳပ္
ေႏွာင္ထားရန္ ကိစၥအလို႔ငွာေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ခိုးယူဘိသကဲ့သို႔၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ ေသြးေဆာင္ေခၚဘိသကဲ့သို႔ ထိုသူကို
ထပ္တူျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၆၉။ ။ အသက္ဆယ္ႏွစ္ေအာက္ ကေ
လး၏ကိုယ္မွ ေရြ႕ေျပာင္းနိုင္သည့္ ပစၥည္း
တစ္ခုခုကို မရိုးမ ေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖ
င့္ ယူရန္အ ႀကံျဖင့္ မည္သူမဆို ကေလး
အားခိုးယူလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသြးေ
ဆာင္ ဆြဲေခၚလၽွင္၊ ထိုသူကို ခုႏွစ္ႏွစ္ထိေ
ထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည္ျပင္ ေငြဒ
ဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၇ဝ။ ။ မည္သူမဆို တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအားကၽြန္အျဖစ္ျဖင့္ နိုင္ငံအတြင္း
သို႔သြင္းလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ နိုင္ငံအပ
သို႔ထုတ္လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေရြ႕ေျပာ
င္းလၽွင္ သို႔တည္းမဟုတ္ ဝယ္လၽွင္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ေရာင္းလၽွင္၊သို႔တည္းမဟု
တ္ လက္လြဲေျပာင္းလၽွင္ေသာ္လည္းေက
ာင္း၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ ေသာသူအား
ထိုသူကခြင့္မျပဳဘဲ ကၽြန္အျဖစ္လက္ခံလၽွ
င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရရွိလၽွင္ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ တားဆီးလၽွင္ေသာ္လည္း ေကာင္း
၊ ထိုသူကို ခုႏွစ္ႏွစ္ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်
မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ် မွတ္နိုင္သ
ည္။
၃၇၁။ ။ မည္သူမဆို ကၽြန္းမ်ားကို အျမဲတ
ေစနိုင္ငံအတြင္းသို႔သြင္းလၽွင္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ အျမဲတေစနိုင္သို႔ထုတ္လၽွင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ အျမဲတေစေရြ႕ေျပာင္းလၽွင္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အျမဲတေစ ဝယ္လၽွင္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အျမဲတေစ ေရာင္းလၽွင္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အေရာင္းအဝယ္ျပဳ လၽွ
င္၊ ထိုသူကို တစ္သတ္တစ္ ကၽြန္ဒဏ္ျဖစ္
ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထက္မပိုေသာ ေထာင္ဒဏ္
တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္
လည္းခ်မွတ္ နိုင္သည္။
၃၇၂။ ။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥအလို႔ငွာျဖစ္ေစ
၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူႏွင့္ မတရား
သျဖင့္ ကာမစပ္ ယွက္ေစရန္ ကိစၥအလို႔ငွ
ာျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င့္သည့္ အက်င့္
ေဖာက္ျဖားေသာ ကိစၥအလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ မ
ည္သည့္ အသက္အရြယ္၌မဆို ေစခိုင္းရန္
၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အသုံးျပဳရန္အ ႀကံႏွင့္
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုကိစၥအရပ္ ရပ္အ
လို႔ငွာ ေစခိုင္းျခင္းခံရမည့္ျဖစ္တန္ရာသ
ည္ကို၊ သို႔တည္မဟုတတ္ အသုံးျပဳျခင္းခံ
ရမည္ ျဖစ္တန္ရာသည္ ကို သိလ်က္ႏွင့္ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို၊ အသက္
ဆယ္ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ရွိသူကို ေရာင္းလၽွင္၊
သို႔တည္း မဟုတ္ ထုတ္ငွားလၽွင္ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ အျခားနည္းလက္လြဲေျပာင္း
လၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထာင္ ဒဏ္
တစ္ မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း
ခ်မွတ္နိုင္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္-၁။ မည္သူမဆို အသက္ဆ
ယ္ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ မိန္းမတစ္ဦးကိုျပည့္တ
န္ဆာတစ္ဦးတစ္ ေယာက္သို႔ျဖစ္ေစ၊ ျပ
ည့္တန္ဆာအိမ္ထားရွိ သူ၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ စီမံႀကီးၾကပ္သူသို႔ျဖစ္ေစေရာင္းလၽွင္၊
သို႔တည္း မဟုတ္ အခေငြေၾကးအတြက္
ထုတ္ငွားလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျခားန
ည္း လက္လြဲေျပာင္းလၽွင္၊ ထိုသူကို ထို
သို႔မျပဳေၾကာင္း သက္ေသထင္ရွားမရွိသမ
ၽွ ထိုမိန္းမအား ျပည့္တန္ဆားကိစၥအလို႔ငွ
ာ အသုံးျပဳရန္အႀကံျဖင့္ လက္လြဲေျပာင္း
သည္ဟုမွတ္ယူရမည္။
ရွင္းလင္းခ်က္-၂။ ဤပုဒ္မကိစၥအလို႔ငွာ‘‘မ
တရားသျဖင့္ ကာမစပ္ယွက္ျခင္း’’ဆိုသ
ည္မွာ တရားဝင္ ထိမ္းျမားျခင္းျဖစ္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊တရားဝင္ ထိမ္းျမားျခင္းပ
င္ မေျမာက္ေသာ္လည္း သက္ဆိုင္ရာသူ
တို႔၏ မ်ိဳးရိုးဘာသာဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ဓေ
လ့ထုံးစံအရျဖစ္ေစ သက္ဆိုင္သူတို႔သည္
လူမ်ိဳးစုကြဲမ်ားျဖစ္လၽွင္ ထိုလူမ်ိဳးႏွစ္စုတို႔၏
မ်ိဳးရိုးဘာသာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ဓေလ့ထုံ
းစံအရျဖစ္ေစ ထိမ္းျမားျခင္းေျမာက္ဘိသ
ကဲ့သို႔ အသိအမွတ္ျပဳ ေသာ စုံဖက္ျခင္းျဖ
င့္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေႏွာင္ဖြဲ႕ျခင္းျဖင့္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ေပါင္းဖက္ျခင္း မဟုတ္ေ
သာ ကာမစပ္ယွက္ျခင္းကို ဆိုလိုသည္။
၃၇၃။ ။ ျပည့္တန္ဆာကိစၥအလို႔ငွာျဖစ္ေစ
၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူႏွင့္ မတရား
သျဖင့္ ကာမစပ္ယွက္ေစရန္ ကိစၥအလို႔ငွာ
ျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒႏွင့္ဆန္႔က်င္သည့္ အက်င့္ေ
ဖာက္ျပားေသာ ကိစၥအလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ မ
ည္သည့္အသက္အရြယ္၌မဆို ေစခိုင္းရန္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အသုံးျပဳရန္အ ႀကံျဖင့္ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ အဆိုပါကိစၥတစ္ခုခု
ကို အလို႔ငွာ ထိုသို႔ေစခိုင္းျခင္းခံရမည္ ျဖ
စ္တန္ရာသည္ကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ထို
သို႔ အသုံးျပဳျခင္းခံ ရမည္ျဖစ္တန္ရာသည္
ကို သိလ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္
သူမဆို အသက္ဆယ္ရွစ္ေအာက္ရွိသူအ
ားဝယ္လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ငွားယူလၽွ
င္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျခားနည္းလက္ရွိရ
ယူလၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒ
ဏ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း
ခ်မွတ္နိုင္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္၁။ အသက္ဆယ္ရွစ္ႏွစ္ေအ
ာက္မိန္းမတစ္ဦးကိုဝယ္ေသာ၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ငွားယူေသာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျခ
ားနည္းလက္ရွိရယူ ေသာျပည့္တန္ဆာျဖ
စ္ေစ ျပည့္တန္ဆာအိမ္ထားရွိသူ၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ စီမံႀကီးၾကပ္ေသာသူျဖစ္ေစ၊
ထိုသို႔မျပဳေၾကာင္း သက္ေသထင္ရွားမရွိ
သမၽွ၊ မိန္းမအားျပည့္တန္ဆာ ကိစၥအလို
႔ငွာ အသုံးျပဳရန္အႀကံျဖင့္ လက္ရွိရယူသ
ည္ဟုမွတ္ယူရမည္။
ရွင္းလင္းခ်က္၂။ ‘‘မတရားသျဖင့္ ကာမစ
ပ္ယွက္ျခင္း ’’ ဆိုသည္မွာ ပုဒ္မ၃၇၂ပါ
အဓိပၸာယ္ႏွင့္ ထပ္တူ ျဖစ္သည္။
၃၇၄။ ။ မည္သူမဆို တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား ထိုသူအလိုမတူဘဲ ဥပေဒႏွ
င့္ဆန္႔က်င့္၍ အတင္းအဓမၼခိုင္းေစလၽွင္၊
ထိုသူကိုတစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး
ျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖ
စ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၇၅။ ။ ဤမွေနာက္တြင္ ကင္းလြတ္မုဒိမ္း
မွုမွ တပါးေအာက္ေဖာ္ျပပါ အေၾကာင္းငါး
ရပ္တြင္ သက္ဝင္ေသာ အေၾကာင္းတရပ္
ရပ္ျဖင့္ ေယာက္်ားသည္ မိန္းမႏွင့္ကာမစ
ပ္ယွက္လၽွင္၊ ထိုသူသည္‘‘မုဒိမ္းမွု’’ ကိုက်ဴ
းလြန္သည္မည္၏။
ပထမ။ ။မိန္းမက အလိုမတူ ျငင္းဆန္ျခင္း
။
ဒုတိယ။ ။မိန္းမက ခြင့္မျပဳျခင္း။
တတိယ။ ။မိန္းမခြင့္ျပဳေသာ္လည္း၊ ထိုသို
႔ခြင့္ျပဳရျခင္းမွာ၊ ထိုမိန္းမအား ေသေစမည္
ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ နာက်င္ေစမည္
ဟုေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေၾကာက္ရြံ့ ေအ
ာင္ျပဳရသျဖင့္ ခြင့္ျပဳရျခင္း။
စတုတၳ။ ။ မိန္းမခြင့္ျပဳေသာ္လည္း ေယာ
က္်ားက မိမိသည္ ထိုမိန္းမ၏ လင္မဟုတ္
ေၾကာင္း သိသည့္ျပင္ ထိုမိန္းမကခြင့္ျပဳျခ
င္းမွာလည္း မိမိကိုဥပေဒႏွင့္အညီ လက္
ထပ္ထားေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသို
႔လက္ထပ္ထားသည္ဟု ယုံၾကည္ေသာ
အျခားေယာက္်ားျဖစ္သည္ဟု ယုံၾကည္
၍သာ ခြင့္ျပဳေၾကာင္းကို ထိုေယာက္်ားက
သိျခင္း။
ပဥၥမ။ ။ မိန္းမကခြင့္ျပဳသည္ ျဖစ္ေစ၊ ခြင့္မျ
ပဳသည္ ျဖစ္ေစ၊ထိုမိန္းမသည္ အသက္ဆ
ယ့္ေလးႏွစ္ေအာက္ အရြယ္ရွိသူျဖစ္ျခင္း။
ရွင္းလင္းခ်က္။ ။ ေယာက္်ား၏ အဂၤါဇာတ္
သည္ မိန္းမ၏အဂၤါဇာတ္တြင္ သြင္းဝင္မိ
လၽွင္၊ မုဒိမ္းမွုက်ဴးလြန္ျခင္း အတြက္ လိုအ
ပ္ေသာ ကာမစပ္ယွက္မွု ေျမာက္ရန္လုံေ
လာက္သည္။
ကင္းလြတ္ခ်က္။ ။ ေယာက္်ားသည္ အသ
က္ဆယ့္သုံးႏွစ္ေအာက္ မဟုတ္ေသာ မိမိ
၏မယားႏွင့္ ကာမစပ္ယွက္ျခင္းမွာ မုဒိမ္း
မွုမဟုတ္။
၃၇၆။ ။ မုဒိမ္းမွုက်ဴးလြန္သူကို တစ္သတ္
တစ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထိေထာ
င္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေ
ငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။ မုဒိမ္းက်င့္ခံ
ရေသာ မိန္းမသည္ မိမိ၏မယားျဖစ္၍၊ အ
သက္တဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္ေအာက္မဟုတ္လၽွင္
မူကား မုဒိမ္းက်င့္ေသာ ထိုလင္ကို ႏွစ္ႏွစ္
ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္ မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစခ်မွတ္ရမည္။
ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ဥပေဒအရ အာဏ
ာကို မထီေလးစားျပဳျခင္း
ျပစ္မွုဆိုင္ရာဥပေဒ (အခန္း-၁ဝ)
ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းမ်ား၏ ဥပေဒအရ အာဏ
ာကို မထီေလးစားျပဳျခင္း
၁၇၂။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ျပည္
သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထု
တ္ဆင့္ပိုင္သည့္ အတိုင္း ထုတ္ဆင့္ေသာ
သမၼာန္စာျဖစ္ေစ၊ နို႔တစ္စာျဖစ္ေစ၊ အမိန္
႔စာ ျဖစ္ေစ ခ်အပ္သည္ကို မည္သူမဆို တိ
မ္းေရွာင္လၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္လထိ အလု
ပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္
။
သို႔တည္းမဟုတ္ သမၼာန္စာမွာျဖစ္ေစ၊ နို
႔တစ္စာျဖစ္ေစ၊ အမိန္႔စာမွာျဖစ္ေစ တရား
႐ုံးသို႔ ကိုယ္တိုင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကို
ယ္စားလွယ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း တ
က္ေရာက္ေစရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ စာတ
မ္းအမွတ္အသားတစ္ခုကိုျပေစရန္ ပါရွိလ
ၽွင္၊ ထိုသူကို ေျခာက္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာ
င္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္
ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၇၃။ ။ မည္သူမဆို၊ မိမိသို႔ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္သို
႔ေသာ္လည္းေကာင္း ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္
ဦးက ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ဥပေဒႏွ
င့္အညီ ထုတ္ဆင့္ပိုင္သည့္ အတိုင္း ထု
တ္ဆင့္သည့္ သမၼာန္စာျဖစ္ေစ၊ နို႔တစ္စာျ
ဖစ္ေစ၊ အမိန္႔စာျဖစ္ေစ ခ်အပ္သည္ကို တ
စ္နည္းနည္းျဖင့္ တမင္တားဆီးလၽွင္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ တစ္ေနရာရာတြင္ ထိုသမၼာ
န္စာျဖစ္ေစ၊ ထိုနို႔တစ္စာျဖစ္ေစ၊ ထိုအမိန္
႔စာျဖစ္ေစ ဥပေဒႏွင့္အညီ ဆြဲကပ္သည္
ကို တမင္တားဆီးလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္
ထိုသမၼာန္စာကိုျဖစ္ေစ၊ ထိုနို႔တစ္စာကိုျဖ
စ္ေစ၊ ထိုအမိန္႔စာကိုျဖစ္ေစ ဥပေဒႏွင့္အ
ညီ စြဲကပ္ရာ၊ ေနရာတစ္ခုခုမွ တမင္ခြာပစ္
လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ဥပေဒႏွင့္အညီ
ထုတ္ျပန္ေၾကညာသည္ကို တမင္တား
ဆီးလၽွင္ ထိုသူကို တစ္လထိ အလုပ္မဲ့ေ
ထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေ
စ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးကိုျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ သမၼာန္စာမွာျဖစ္ေစ၊ နို
႔တစ္စာမွာျဖစ္ေစ၊ အမိန္႔စာမွာျဖစ္ေစ ေၾ
ကညာစာမွာျဖစ္ေစ တရား႐ုံးသို႔ ကိုယ္တို
င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ကို
ေသာ္လည္းေကာင္း တက္ေရာက္ေစရန္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ စာတမ္းအမွတ္အသား
တစ္ခုခုကို တင္ျပေစရန္ ပါရွိလၽွင္၊ ထိုသူ
ကို ေျခာက္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖ
စ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္
ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၇၄။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦးက ျပည္
သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထု
တ္ဆင့္ပိုင္သည့္အတိုင္း ခ်ိန္းဆိုေသာကာ
လတြင္း ခ်ိန္းဆိုေသာေနရာသို႔ တစ္ဦး တ
စ္ေယာက္ေသာသူအား ကိုယ္တိုင္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္ကိုေသာ္
လည္းေကာင္း၊ တက္ေရာက္ေစရန္သမၼာ
န္စာျဖစ္ေစ၊ နို႔တစ္စာျဖစ္ေစ၊ အမိန္႔စာျဖစ္
ေစ ေၾကညာစာျဖစ္ေစ ထုတ္ဆင့္သည္
ကို ထိုသူသည္ ဥပေဒအရ လိုက္နာရန္ ျဖ
စ္ပါလ်က္ႏွင့္ ခ်ိန္းဆိုေသာကာလတြင္ ခ်ိန္
းဆိုေသာအရပ္သို႔ မတက္ေရာက္ဘဲ တမ
င္ပ်က္ကြက္လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ တက္
ေရာက္ရန္ တာဝန္ရွိသည့္ေနရာမွ ဥပေဒ
အရ ထြက္ခြာသြားခြင့္ရေသာ အခ်ိန္မတိုင္
မီ ထြက္ခြာသြားလၽွင္ထိုသူကို တစ္လထိ
အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိေင
ြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္
ရမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ သမၼာန္စာမွာျဖစ္ေစ၊ နို
႔တစ္စာမွာျဖစ္ေစ၊ အမိန္႔စာမွာျဖစ္ေစ ေၾ
ကညာစာမွာျဖစ္ေစ တရား႐ုံးသို႔ ကိုယ္တို
င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကိုယ္စားလွယ္
ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ တက္ေရာက္ေစ
ရန္ ပါရွိလၽွင္၊ ထိုသူကို ေျခာက္လထိ အ
လုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ
ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွ
တ္ရမည္။
၁၇၅။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ထိုျပ
ည္သူ႔ဝန္ထမ္းသို႔ စာတမ္းအမွတ္အသား
တစ္ခုခု တင္ျပရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေ
ပးအပ္ရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရ
တာဝန္ရွိေသာသူသည္ ထိုစာတမ္းအမွ
တ္အသားကို မတင္ျပဘဲ၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ မေပးအပ္ဘဲ တမင္ပ်က္ကြက္လၽွင္၊
ထိုသူကို တစ္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရ
ပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ စာတမ္းအမွတ္အသား
ကို တရား႐ုံးသို႔ တင္ျပရန္ျဖစ္လၽွင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ ေပးအပ္ရန္ ျဖစ္လၽွင္၊ ထိုသူ
ကို ေျခာက္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖ
စ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္
ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၇၆။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ထိုျပ
ည္သူ႔ဝန္ထမ္းသို႔ အေၾကာင္းအရာ တစ္ခု
ခုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ တိုင္ၾကားရန္ျဖစ္ေစ၊ သ
တင္းေပးရန္ျဖစ္ေစ ဥပေဒအရ တာဝန္ရွိ
သူသည္ ဥပေဒအရ လိုအပ္ေသာ နည္း
လမ္းအတိုင္း ထိုသို႔လိုအပ္ေသာ ကာလ
တြင္ ထိုအေၾကာင္းအရာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ မ
တိုင္ၾကားဘဲ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ သတင္းမ
ေပးဘဲ တမင္ပ်က္ကြက္လၽွင္၊ ထိုသူကို
တစ္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါ
းရာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္
ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ ေပးရန္လိုအပ္ေသာ တို
င္ၾကားခ်က္သည္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ သ
တင္းေပးခ်က္သည္ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ျခင္းႏွင့္
သက္ဆိုင္လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပစ္မွု
က်ဴးလြန္ျခင္းကို တားဆီးရန္ အလို႔ငွာေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူကို ဖမ္း
ဆီးရန္ အလို႔ငွာေသာ္လည္းေကာင္းျဖစ္
လၽွင္ ထိုသူကို ေျခာက္လထိ အလုပ္မဲ့ေ
ထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိေငြဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္
။
၁၇၇။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ ထိုျပ
ည္သူ႔ဝန္ထမ္းသို႔ အေၾကာင္းအရာတစ္ခု
ခုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ဥပေဒအရ သတင္းေပးရ
န္ တာဝန္ရွိသူသည္ ထိုအေၾကာင္းအရာ
ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ မမွန္ဟု မိမိသိေသာ သတ
င္းကိုျဖစ္ေစ၊ မမွန္ဟု မိမိယုံၾကည္ရန္ အ
ေၾကာင္းရွိေသာသတင္းကိုျဖစ္ေစ မွန္ေ
သာသတင္းအျဖစ္ျဖင့္ သတင္းေပးလၽွင္၊
ထိုသူကို ေျခာက္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒ
ဏ္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊
ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
သို႔တည္းမဟုတ္ ဥပေဒအရ ေပးရန္ လို
အပ္ေသာသတင္းသည္ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ျခင္
းႏွင့္သက္ဆိုင္လၽွင္ သို႔တည္းမဟုတ္ ျပစ္
မွုက်ဴးလြန္ျခင္းကို တားဆီးရန္ အလို႔ငွာေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူကို ဖ
မ္းဆီးရန္ အလို႔ငွာေသာ္လည္းေကာင္းျဖ
စ္လၽွင္ ထိုသူကို ႏွစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တ
စ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္
လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ဥပမာ
ေျမရွင္ ေမာင္ျဖဴသည္ မိမိ၏ ေျမနယ္နိမိ
တ္အတြင္းတြင္ လူသတ္မွုက်ဴးလြန္ေၾကာ
င္း သိရလ်က္ႏွင့္ ေသသူသည္ ေႁမြကိုက္
ခံရသျဖင့္ ေသသည္ဟု သက္ဆိုင္ရာ ရာ
ဇဝတ္ တရားသူႀကီးအား တမင္မမွန္သ
တင္းေပး၏ ။ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မတြင္
ေဖာ္ျပထားသည့္ျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္၏။
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္
ငံ၏ ျပည္ပတြင္ျပဳေသာ ျပဳလုပ္မွုသည္ ျပ
ည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း၌ က်ဴးလ
ြန္ခဲ့ေသာ ပုဒ္မ ၃ဝ၂၊ ၃ဝ၄၊ ၃၈၂၊ ၃၉၂၊
၃၉၃၊ ၃၉၄၊ ၃၉၅၊ ၃၉၆၊ ၃၉၇၊ ၃၉၈၊ ၃၉၉၊
၄ဝ၂၊ ၄၃၅၊ ၄၃၆၊ ၄၄၉၊ ၄၅ဝ၊ ၄၅၇၊ ၄၅၈၊
၄၅၉၊ ၄၆ဝ တစ္ခုခုအရ ျပစ္ဒဏ္ခံရမည့္ ျ
ပဳလုပ္မွုမ်ိဳးျဖစ္လၽွင္၊ ထိုျပဳလုပ္မွုသည္ ဤ
ပုဒ္မႏွင့္ ပုဒ္မ ၁၇၆ ပါ ‘ျပစ္မွု’ဆိုေသာ စ
ကား၌ အက်ဳံးဝင္သည္။ ထို႔ျပင္ ‘ျပစ္မွုက်ဴး
လြန္သူ’ ဆိုေသာ စကားတြင္ ဆိုခဲ့ေသာ ျ
ပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကို က်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲျ
ခင္းခံရသူလည္း အက်ဳံးဝင္သည္။
၁၇၈။ ။ အမွန္ထြက္ဆိုပါမည္ဟု က်မ္းသ
စၥာျဖစ္ေစ၊ ကတိသစၥာျဖစ္ေစျပဳေစရန္ ဥပ
ေဒအရ ခိုင္းပိုင္ေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းက
ခိုင္းသည္ကို ျငင္းပယ္လၽွင္၊ ထိုျငင္းပယ္
သူကို ေျခာက္လထိ အလုပ္လက္မဲ့ေထာ
င္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္
ေစ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၇၉။ ။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုခုႏွင့္ စပ္
လ်ဥ္း၍ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအား အမွန္ကိုထ
ြက္ဆိုရန္ ဥပေဒအရ တာဝန္ရွိေသာသူသ
ည္ ထိုျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းက မိမိ၏ ဥပေဒအ
ရ အာဏာကို သုံးစြဲလ်က္၊ ထိုအေၾကာင္း
အရာႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေမးေသာေမးခြန္းကို
ေျဖဆိုရန္ ျငင္းပယ္လၽွင္၊ ထိုသူကို ေျခာ
က္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ တ
စ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံ
းျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၈ဝ။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအား
သူ၏ ထြက္ဆိုခ်က္ကို လက္မွတ္ေရးထိုး
ေစရန္ ဥပေဒအရ ခိုင္းပိုင္ေသာ ျပည္သူ႔ဝ
န္ထမ္းက ခိုင္းသည္ကို ျငင္းပယ္လၽွင္၊ ထို
ျငင္းပယ္သူကို သုံးလထိ အလုပ္မဲ့ ေထာ
င္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒ
ဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၈၁။ ။ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုႏွင့္ စပ္လ်
ဥ္း၍ က်မ္းသစၥာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကတိ
သစၥာ အျပဳခိုင္းရန္ ဥပေဒအရ အာဏာရရွိ
ေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းထံ၌ျဖစ္ေစ၊ ထိုကဲ့
သို႔ ေသာ အျခားပုဂၢိဳလ္ထံ၌ျဖစ္ေစ အမွန္
ကို ထြက္ဆိုပါမည္ဟု က်မ္းသစၥာကို၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ကတိသစၥာကို ဥပေဒအရ ျ
ပဳၿပီးေသာသူသည္ ထိုအေၾကာင္းအရာႏွ
င့္စပ္လ်ဥ္း၍ အဆိုပါ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းထံ၌
ျဖစ္ေစ၊ အဆိုပါ အျခားပုဂၢိဳလ္ထံ၌ျဖစ္ေစ
မမွန္သည္လည္းျဖစ္သည့္အျပင္ မမွန္ေၾ
ကာင္း မိမိသိသည္လည္းျဖစ္ေသာ၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ယုံၾကည္သည္လည္းျဖစ္ေ
သာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မွန္သည္ဟု မိမိယုံ
ၾကည္ျခင္း မရွိသည္လည္းျဖစ္ေသာ ထ
ြက္ဆိုျခင္းကိုျပဳလၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ
ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေင
ြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္မည္။
၁၈၂။ ။ မည္သူမဆို (က)သတင္းတစ္ခုႏွ
င့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ေၾကာင္းျခင္းရာ အမွန္ကို
အကယ္၍ သိခဲ့လၽွင္ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းက ျ
ပဳထိုက္သည္မဟုတ္ေသာ အမွုကို ျပည္
သူ႔ ဝန္ထမ္းအား ျပဳေစရန္၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ ပ်က္ကြက္ထိုက္သည္ မဟုတ္ေသာ ပ်
က္ကြက္မွုကိုျပဳေစရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္
(ခ) လူတစ္ေယာက္ကို နစ္နာေစျခင္းငွာ၊
သို႔တည္းမဟုတ္ စိတ္ၿငိဳျငင္ေစျခင္းငွာ ျပ
ည္သူ႔ဝန္ထမ္းအား သူ၏ဥပေဒအရ အာ
ဏာကို အသုံးျပဳေစရန္ ႀကံရြယ္၍ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ျပဳေစတန္ရာသည္ကို သိ
လ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုျပည္သူ
႔ဝန္ထမ္းသို႔ မမွန္ေၾကာင္း မိမိသိေသာ၊
သို႔တည္းမဟုတ္ မိမိယုံၾကည္ေသာ သ
တင္းကိုေပးလၽွင္၊ ထိုသူကို ေျခာက္လထိ
ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္
ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ
ခ်မွတ္ရမည္။
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ ရာဇဝတ္တရားသူႀ
ကီး၏ လက္ေအာက္ခံ ရဲအမွုထမ္း ေမာင္
မဲ အလုပ္ျပဳတ္ေစရန္ ထိုရဲအမွုထမ္း ေမာ
င္မဲ အလုပ္ဝတၱရား ေပါ့ေလ်ာ့ပ်က္ကြက္ေၾ
ကာင္း သတင္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊
အက်င့္သိကၡာ ပ်က္ျပားေၾကာင္း သတင္း
ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုသတင္းမမွန္
ဟု သိလ်က္ႏွင့္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသ
တင္းအရ ေမာင္မဲကို အဆိုပါ ရာဇဝတ္တ
ရားသူႀကီးက အလုပ္မွထုတ္ပစ္ တန္ရာ
သည္ကိုသိလ်က္ႏွင့္ ရာဇဝတ္တရားသူႀ
ကီးအား သတင္းေပးလွ်င္၊ ေမာင္ျဖဴသည္
ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ရာေရာက္သ
ည္။
(ခ) ေမာင္မဲ စိတ္ၿငိဳျငင္ေစရန္ ဥပေဒျဖင့္
တားျမစ္ထားေသာ ဆားကို ထိုေမာင္မဲ
လၽွို႔ဝွက္သိုေလွာင္ထားေၾကာင္း သတင္း
ကို၊ ထိုသတင္းမမွန္ဟု သိလ်က္ႏွင့္ထို႔ျပင္
ထိုသတင္းေၾကာင့္ ေမာင္မဲ၏ အိမ္ဥပစာ
ကို ရွာေဖြေစတန္ရာသည္ကိုလည္း သိလ်
က္ႏွင့္ ေမာင္ျဖဴသည္ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းသို႔
သတင္းေပးလၽွင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မ
အရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ရာေရာက္သည္။
(ဂ) ရြာတစ္ရြာအနီးတြင္ မိမိသည္ လက္ေ
ရာက္က်ဴးလြန္ျခင္း၊ လုယက္ျခင္း ခံရသ
ည္ဟု ေမာင္ျဖဴက ရဲအမွုထမ္းသို႔ မမွန္သ
တင္းေပး၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ မိမိအား မည္
သူ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ထုတ္ေဖာ္ျခင္းမျပဳ၊
သို႔ရာတြင္ ထိုသို႔ သတင္းေပးျခင္းေၾကာင့္
ထိုရဲအမွုထမ္းသည္ ထိုရြာတြင္ စုံစမ္းျခင္း၊
ရွာေဖြျခင္းျပဳသျဖင့္ ရြာသားအားလုံး ေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ အခ်ိဳ႕ေသာ္လည္းေကာင္
း၊ စိတ္ၿငိဳျငင္တန္ရာသည္ကို သိ၏။ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ရာေ
ရာက္သည္။
၁၈၃။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းျဖစ္ေၾကာင္း သိ
လ်က္ႏွင့္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယုံၾကည္ရန္
အေၾကာင္းရွိလ်က္ႏွင့္ ထိုျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း
၏ ဥပေဒအရ အာဏာျဖင့္ ပစၥည္းသိမ္း
ယူျခင္း ကို မည္သူမဆို ခုခံလၽွင္၊ ထိုသူ
ကို ေျခာက္လထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖ
စ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္
ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၈၄။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း၏ ဥပေဒအရ အ
ာဏာျဖင့္ ပစၥည္းေရာင္းျခင္းကို မည္သူမ
ဆို တမင္ဟန္႔တားလၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္
လထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ငါးရ
ာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေ
စ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၈၅။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း၏ ဥပေဒအရ အ
ာဏာျဖင့္ ပစၥည္းတစ္ခုခုကို ေရာင္းရာတ
ြင္ မည္သူမဆို မိမိေသာ္လည္းေကာင္း၊
အျခားသူေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအ
ရ ဝယ္နိုင္ခြင့္မရွိေၾကာင္း သိလ်က္ႏွင့္ မိမိ
အတြက္ ျဖစ္ေစ၊ ထိုသူအတြက္ ျဖစ္ေစ
ထိုပစၥည္းကို ဝယ္ျခင္းေသာ္လည္းေကာင္
း၊ ေလလံဆြဲျခင္းေသာ္လည္းေကာင္းျပဳ
လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေလလံဆြဲသျဖင့္
မိမိအေပၚသို႔ က်ေရာက္မည့္ တာဝန္ကို ေ
ဆာင္ရြက္ရန္ မႀကံရြယ္ဘဲလ်က္ ထိုပစၥည္
းကို ေလလံဆြဲလၽွင္ ထိုသူကို တစ္လထိ
ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ရာထိ ေ
ငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွ
တ္ရမည္။
၁၈၆။ ။ မည္သူမဆို ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္
ဦး ျပည္သူဆိုင္ရာ အလုပ္ဝတၱရားေဆာင္
ရြက္ ေနသည္ကို မိမိအလိုအေလ်ာက္ ဟ
န္႔တားလၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးလထိ ေထာင္ဒ
ဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္
ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၁၈၇။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦး ျပည္သူ
႔ဆိုင္ရာ တာဝန္ဝတၱရားေဆာင္ရြက္ေနသ
ည္ကို ကူညီရန္ ဥပေဒအရ တာဝန္ရွိေသ
ာ သူသည္ ထိုသို႔ကူညီရန္ တမင္ပ်က္က
ြက္ မွုျပဳလၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္လထိ အလုပ္
မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ရာထိ ေငြဒဏ္ျဖ
စ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ထို႔ျပင္ တရား႐ုံးမွ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထုတ္
ဆင့္ေသာ အမိန္႔ဆင့္စာကို အတည္ျပဳရန္
အလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွုတစ္ခုခု က်ဴးလြန္ျခင္
းကို တားဆီးရန္ အလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ ႐ုန္းရင္း
ဆန္ခတ္မွုကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ သတ္
ပုတ္ေႏွာင့္ယွက္မွု ကိုေသာ္လည္းေကာင္း
၊ ႏွိမ္နင္းရန္ အလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွုတစ္ခုခု
ႏွင့္ စြဲဆိုခံရသူကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပ
စ္မွုက်ဴးလြန္ထင္ရွား သူကိုေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ဥပေဒအရ ခ်ဳပ္ထားျခင္းမွ ထြက္ေျ
ပးသူကို ေသာ္လည္းေကာင္း ဖမ္းဆီးရန္
အလို႔ငွာျဖစ္ေစ ဥပေဒအရ အကူအညီေ
တာင္းဆိုပိုင္ခြင့္ရွိေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း
က အကူအညီ ေတာင္းဆိုသည္ကို အကူ
အညီ တမင္မေပးဘဲေနလၽွင္၊ ထိုသို႔အကူ
အညီမေပးေသာသူကို ေျခာက္လထိ အ
လုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒ
ဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရ
မည္။
၁၈၈။ ။ ျပဳလုပ္မွု တစ္ခုခုကို ျပဳျခင္းမွ ေရွာ
င္ၾကဥ္ရမည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ
လက္ရွိပစၥည္းႏွင့္ သို႔တည္းမဟုတ္ မိမိ စီ
မံခန္႔ခြဲရေသာ ပစၥည္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အမိန္
႔အတိုင္း တစ္ခုခု ျပဳလုပ္ထားရမည္ဟုေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒႏွင့္အညီ ထုတ္ျပ
န္ေၾကညာရန္ အာဏာရရွိေသာ ျပည္သူ
႔ဝန္ထမ္းက ထုတ္ျပန္ေၾကညာေသာ အမိ
န္႔ကို သိလ်က္ႏွင့္ မည္သူမဆို ထိုအမိန္႔ကို
ဖီဆန္လၽွင္၊ ထိုသူအား အကယ္၍ ထိုသို
႔ဖီဆန္ျခင္းသည္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေစခိုင္းျခ
င္းခံရေသာသူကို (က) ဟန္႔တားျခင္း ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ၿငိဳျငင္ေစျခင္းေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ နစ္နာေစျခင္းေသာ္
လည္းေကာင္း ျဖစ္ေစေသာ္ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ္ သို႔တည္းမဟု
တ္
(ခ) ဟန္႔တားျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း စိ
တ္ၿငိဳျငင္ ေစျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း နစ္
နာေစျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္မည့္
အႏၲရာယ္ကိုျဖစ္ေစေသာ္၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ္၊ တစ္လထိ အလုပ္
မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ရာထိ ေငြဒဏ္ျဖ
စ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ထို႔ျပင္အကယ္၍ ထိုသို႔ ဖီဆန္ျခင္းသည္
လူ႔အသက္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ က်န္း
မာေရးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ လုံျခဳံေရး
ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ေဘးျဖစ္ေစေသာ္
၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေဘးျဖစ္ေစတတ္ေသ
ာ္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္မွုကို
ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သတ္ပုတ္ ေႏွာင့္ယွ
က္မွုကိုေသာ္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေစေသာ္
သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖစ္ေစတတ္ေသာ္ ေျခာ
က္လထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊
တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရ
ပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူက ေဘ
းအႏၲရာယ္ျပဳရန္ ႀကံရြယ္ျခင္းသည္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ေစတန္
ရာသည့္ ဖီဆန္ျခင္းကို ႀကံဆျခင္းသည္
လိုရင္းမဟုတ္။ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူက မိမိဖီ
ဆန္ေသာ အမိန္႔ကိုသိ၍ ထိုသို႔ ဖီဆန္ျခင္
းသည္ ေဘးအႏၲရာယ္ျဖစ္ေစသည္ကို ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ ျဖစ္တန္ရာသည္ကို
ေသာ္လည္းေကာင္း သိလၽွင္လုံေလာက္
သည္။
ဥပမာ
ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာႏွင့္ဆိုင္ေသာ စီတန္
းလွည့္လည္ျခင္းကို လမ္းတစ္လမ္းတြင္
မျပဳရဟု အမိန္႔ထုတ္ျပန္ေၾကညာရန္ ဥပေ
ဒႏွင့္အညီ အာဏာရွိေသာ ျပည္သူ႔ဝန္ထ
မ္းက အမိန္႔တစ္ရပ္ကို ထုတ္ျပန္ေၾကညာ
၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ သိလ်က္ႏွင့္ ထိုအမိန္
႔ကိုဖီဆန္၏။ ထိုသို႔ ဖီဆန္သျဖင့္၊ ႐ုန္းရင္း
ဆန္ခတ္ျဖစ္ပြားရန္ အႏၲရာယ္ျဖစ္ေစ၏။
ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပထားေ
သာ ျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္ရာေရာက္သည္။
၁၈၉။ ။ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းတစ္ဦး၏ ျပည္
သူဆိုင္ရာ အလုပ္ဝတၱရား ေဆာင္ရြက္ျခ
င္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကို
ထိုျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအား ျပဳေစျခင္းအတ
ြက္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳျခင္းမွ ေရွာင္ေ
စျခင္းအတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳရန္
ရွိသည္ကို ဆိုင္းငံ့ထားေစျခင္းအတြက္ ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုျပည္သူ႔ဝန္ထမ္း
အား ေသြးေဆာင္ရန္အလို႔ငွာ ထိုျပည္သူ
႔ဝန္ထမ္းကိုျဖစ္ေစ၊ ထိုျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းက
အက်ိဳးလိုလားေနသည္ဟု မိမိယုံၾကည္ေ
နေသာသူကိုျဖစ္ေစ နစ္နာေစမည္ဟု မ
ည္သူမဆို ၿခိမ္းေျခာက္လၽွင္၊ ထိုသူကို ႏွ
စ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေင
ြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္
ရမည္။
၁၉ဝ။ ။ နစ္နာေစျခင္းမွ ဥပေဒအရ ကာ
ကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ေပးပိုင္ခြင့္ရွိေသာ
၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေပးေစပိုင္ခြင့္ရွိေသာ ျ
ပည္သူ႔ဝန္ထမ္းထံတြင္ ကာကြယ္ေစာင့္ေ
ရွာက္မွု အတြက္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ေတာင္း
ဆိုျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ေစရန္ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ ရပ္စဲေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
တစ္ဦး တစ္ေယာက္ေသာသူအား ေသြးေ
ဆာင္ရန္အလို႔ငွာ ထိုသူအား နစ္နာေစမ
ည္ဟု မည္သူမဆို၊ ၿခိမ္းေျခာက္လၽွင္၊ ထို
သို႔ ၿခိမ္းေျခာက္ေသာသူကို တစ္ႏွစ္ထိ ေ
ထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေ
စ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ခိုးရာပါပစၥည္း လက္ခံမွု
ျပစ္မွုဆိုင္ရာဥပေဒ အခန္း(၁၇)
ခိုးရာပါပစၥည္း လက္ခံမွု
၄၁ဝ။ ။ ခိုးယူျခင္းျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္
း၊ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္းယူျခင္းျဖင့္ ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ လုယက္ျခင္းျဖင့္ ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ လက္ေျပာင္းသြားေသာပ
စၥည္းသည္ ၊ ထို႔ျပင္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ
အလြဲသုံးစားျပဳျခင္းခံရေသာ၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္အ
ပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွု က်ဴးလြန္ျခင္းခံရေသ
ာ ပစၥည္းသည္ ထိုသို႔ လက္ေျပာင္းျခင္း
ကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အလြဲသုံးစားျပဳျခင္း
ကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရး
ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ျခင္းကို ျပည္ေထာင္စု
ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ အတြင္း၌ျဖစ္ေစ၊ အပ၌ျ
ဖစ္ေစ ခံရသည္ျဖစ္လၽွင္ ခိုးရာပါ ပစၥည္းမ
ည္၏။ သို႔ရာတြင္ ထိုပစၥည္းသည္ ဥပေဒ
အရ လက္ရွိျဖစ္ထိုက္သူ၏ လက္သို႔ ေနာ
င္ျပန္လည္ေရာက္ရွိ သည့္အခါ ခိုးရာပါ ပ
စၥည္းအျဖစ္မွ ရပ္စဲ၏။
၄၁၁။ ။ မည္သူမဆို ခိုးရာပါပစၥည္းျဖစ္ေၾ
ကာင္း သိလ်က္ႏွင့္ သို႔တည္းမဟုတ္ ထို
သို႔ ယုံၾကည္ရန္အေၾကာင္ရွိလ်က္ႏွင့္ ထို
ပစၥည္းကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္
လက္ခံျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဆက္
လက္ထားရွိျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း ျပဳ
လၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တ
စ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္
လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၄၁၂။ ။ မည္သူမဆို ခိုးရာပါပစၥည္းသည္
ဓားျပတိုက္မွု က်ဴးလြန္ျခင္းျဖင့္ လက္ေျပာ
င္းခဲ့ေၾကာင္းကို သိလ်က္ႏွင့္ ျဖစ္ေစ၊ ထို
သို႔ ယုံၾကည္ရန္ အေၾကာင္းရွိလ်က္ႏွင့္ ျဖ
စ္ေစ၊ ထိုပစၥည္းကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေ
ဘာျဖင့္လက္ခံျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း၊
ဆက္လက္ထားရွိျခင္းေသာ္လည္းေကာ
င္းျပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ဓားျပဂိုဏ္း
တြင္ ပါဝင္သူ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ပါဝင္ခဲ့သူ
ျဖစ္ေၾကာင္း မိမိသိေသာ၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ ထိုသို႔ ယုံၾကည္ရန္ အေၾကာင္းရွိေသ
ာသူထံမွ ခိုးရာပါ ပစၥည္းျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း မိ
မိသိေသာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ယုံၾကည္ရန္
အေၾကာင္းရွိေသာ ပစၥည္းကို မရိုးမေျဖာင့္
ေသာ သေဘာႏွင့္ လက္ခံလၽွင္၊ ထိုသူကို
တသက္တကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထိ
အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ ခ်မွတ္
ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၄၁၃။ ။ မည္သူမဆို ခိုးရာပါ ပစၥည္းမွန္း
သိလ်က္ႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ထိုသို႔ ယုံၾကည္ရန္
အေၾကာင္းရွိလ်က္ႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ထိုပစၥည္း
ကို အျမဲတေစ လက္ခံလၽွင္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ေရာင္းဝယ္ ဆက္ဆံလၽွင္၊ ထိုသူ
ကို တသက္တကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွ
စ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရ
မည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၄၁၄။ ။ မည္သူမဆို ခိုးရာပါပစၥည္းမွန္းသိ
လ်က္ႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔ ယုံၾ
ကည္ရန္ အေၾကာင္းရွိလ်က္ႏွင့္ ေသာ္လ
ည္း၊ ထိုပစၥည္းကို ဝွက္သိမ္းထားရာတြင္
သို႔တည္းမဟုတ္ စီမံခန္႔ခြဲရာတြင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ရာတြင္ မိမိအလို
အေလ်ာက္ ကူညီလၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္
ထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ေငြဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစခ်မွတ္ရမည္။
ခိုးမွု
အခန္း(၁၇)
ပစၥည္းကို ထိခိုက္သည့္ ျပစ္မွုမ်ား
ခိုးမွု
၃၇၈။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူ၏ လ
က္ရွိမွ ထိုသူသေဘာမတူဘဲ၊ မည္သူမဆို
မရိုးမေျဖာင့္ေသာ ခိုးမွုသေဘာျဖင့္ ေရြ႕ေျ
ပာင္းနိုင္ေသာ ပစၥည္းတစ္ခုခုကို ယူရန္ ႀ
ကံရြယ္၍ ထိုသို႔ယူရန္ ကိစၥအလို႔ငွာ ထိုပ
စၥည္းကို ေရြ႕ေျပာင္းေစလၽွင္၊ ထိုသူသည္
ခိုးမွုက်ဴးလြန္သည္ မည္၏။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၁။ ။တခုခုေသာ အရာဝတ
ၣဳသည္ ေျမထဲ၌ စြဲကပ္ေနသမၽွ ကာလပတ္
လုံး ေရြ႕ေျပာင္း နိုင္ေသာ ပစၥည္းမဟုတ္
သျဖင့္ ခိုးမွုက်ဴးလြန္ေသာ ပစၥည္းမဟုတ္။
သို႔ရာတြင္ ထိုအရာဝတၣဳသည္ ေျမမွကြာ
လၽွင္ ကြာခ်င္း ခိုးမွုက်ဴးလြန္နိုင္ေသာ ပစ
ၥည္းျဖစ္လာနိုင္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၂။ ။ ေျမထဲမွ ကြဲကြာေအာ
င္ ျပဳလုပ္မွုျဖင့္ ေရြ႕ေစျခင္းသည္ ခိုးမွုျဖစ္နို
င္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၃။ ။ တဦးတေယာက္ေသာ
သူသည္ အရာဝတၣဳတစ္ခု မေရြ႕ေအာင္ တ
ားဆီးပိတ္ဆို႔ထား ေသာ အရာကို ေရြ႕ေျပ
ာင္းလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အရာဝတၣဳတ
ခုကို အျခားအရာဝတၣဳတခုမွ ခြါလၽွင္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ တကယ္ေရြ႕ေစလၽွင္၊ ထိုအ
ရာဝတၣဳကို ေရြ႕ေစသည္မည္၏။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၄။ ။ တဦးတေယာက္ေသာ
သူသည္ တိရစၧာန္တေကာင္ကို တနည္းန
ည္းျဖင့္ ေရြ႕ေစ လၽွင္၊ ထိုသူသည္ ထိုတိရ
စၧာန္ကို ေရြ႕ေစသည္မည္၏။ ထို႔ျပင္ ထို
တိရိစၧာန္ကို ေရြ႕ေစျခင္းေၾကာင့္ ေရြ႕သြား
သည့္ အရာဝတၣဳတခုခုကိုလည္း ထိုသူပင္
ေရြ႕ေစသည္မည္၏။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၅ ။ ။ အဓိပၸါယ္ေဖာ္ျပခ်က္
တြင္ သေဘာတူခ်က္ဆိုသည္မွာ အတ
ည့္အလင္း ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သေဘ
ာသက္ေရာက္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာ
င္း ျဖစ္နိုင္သည့္ျပင္ ထိုသေဘာတူညီခ်က္
ကို လက္ရွိျဖစ္သူကျဖစ္ေစ၊ ထိုကိစၥအလို
႔ငွာ အတိအလ င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊
သေဘာသက္ေရာက္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္
း ေကာင္း အခြင့္အာဏာရွိသူက ျဖစ္ေစေ
ပးနိုင္သည္။
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာသ
ေဘာျဖင့္ ေမာင္မဲ၏ လက္ရွိသစ္ပင္ကို ေ
မာင္မဲသေဘာမတူဘဲ ယူရန္အႀကံျဖင့္၊ ေ
မာင္မဲ၏ ေျမေပၚမွ သစ္ပင္တပင္ကို ခုတ္
လွဲ၏။ ဤတြင္ ေမာင္ျဖဴသည္ ထိုသို႔ယူရန္
အလို႔ငွာ သစ္ပင္ကို ျဖတ္ပစ္သည္ႏွင့္ တၿ
ပိဳင္နက္ ေမာင္ျဖဴသည္ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၏။
(ခ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေခြးစာကို မိမိအိတ္တ
ြင္ထည့္၍၊ ေမာင္မဲ၏ ေခြးကို ထိုအစာေနာ
က္သို႔ လိုက္ေစရန္ ေသြးေဆာင္၏။ ဤ
တြင္ ေမာင္ျဖဴ၏ အႀကံသည္ ေမာင္မဲသေ
ဘာမတူဘဲ ေမာင္မဲ၏လက္မွ မရိုးမေျဖာ
င့္ေသာ သေဘာႏွင့္ ေခြးကို ယူရန္ႀကံရ
ြယ္လၽွင္ ေမာင္မဲ၏ေခြးသည္ ေမာင္ျဖဴေနာ
က္သို႔ လိုက္စျပဳသည္ႏွင့္ တၿပိဳင္နက္၊ ေမ
ာင္ျဖဴသည္ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၏။
(ဂ) ေမာင္ျဖဴသည္ အဖိုးတန္ဘဘ႑ာေ
သတၱာသယ္ယူလာေသာ ႏြားတေကာင္
ကို ေတြ႕၏။မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာႏွင့္
အဖိုးတန္ ဘ႑ာကို ယူရန္ အလို႔ငွာ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ႏြားကို တစ္ဖက္သို႔ ေမာင္းႏွင္
လိုက္၏။ ႏြားသည္ ေရြ႕စျပဳသည္ႏွင့္ တၿပိဳ
င္နက္ ေမာင္ျဖဴသည္ အဖိုးတန္ဘ႑ာကို
ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၏။
(ဃ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ အေစခံျဖစ္
၍ ေမာင္မဲက ေမာင္ျဖဴထိန္းသိမ္းထားရန္
မိမိ၏ ပန္းကန္ခြက္ ေယာက္မ်ားကို အပ္ႏွံ
ထား၏။ ေမာင္မဲသည္ သေဘာမတူဘဲ မ
ရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာႏွင့္ ပန္းကန္ခ
ြက္ေယာက္ မ်ားႏွင့္တကြ ေမာင္ျဖဴထြက္ေျ
ပး၏။ေမာင္ျဖဴသည္ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၏။
(င) ေမာင္မဲသည္ ခရီးသြားရန္ရွိ၍ မိမိျပန္
ေရာက္သည့္တိုင္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထား
ေစရန္ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္ မ်ားကို ကုန္
႐ုံမွူးေမာင္ျဖဴထံ အပ္ႏွံထား၏။ ေမာင္ျဖဴသ
ည္ ထိုပန္းကန္ခြက္ေယာက္မ်ားကို ပန္း
ထိမ္သည္ထံသို႔ ယူသြား၍ ေရာင္း၏။ ဤ
တြင္ ထို ပန္းကန္ခြက္ေယာက္မ်ားသည္
ေမာင္မဲ၏ လက္၌မရွိေခ်။ ထို႔ေၾကာင့္ ေမာ
င္မဲ၏လက္ဝယ္မွ ပန္းကန္ခြက္ေယာက္မ်
ားကို ယူသည္ဟု မျဖစ္နိုင္၍၊ ေမာင္ျဖဴသ
ည္ ရာဇဝတ္ မကင္းေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံ
ေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္ရာ ေရာက္
ခ်င္လၽွင္ ေရာက္နိုင္ေသာ္လည္း ခိုးမွုကို မ
က်ဴးလြန္။
(စ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲေနထိုင္ေသာ
အိမ္ရွိစားပြဲေပၚတြင္ ေမာင္မဲပိုင္ လက္စြပ္
တစ္ကြင္းကို ေတြ႕၏။ ဤတြင္ လက္စြပ္
သည္ ေမာင္မဲ၏ လက္ရွိပစၥည္းျဖစ္၏။ ေ
မာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာႏွ
င့္ ထိုလက္စြပ္ကို ေရြ႕ေျပာင္းလၽွင္၊ ခိုးမွုကို
က်ဴးလြန္၏။
(ဆ) ေမာင္ျဖဴသည္ တဦးတေယာက္ေသ
ာသူ၏ လက္ရွိမဟုတ္ေသာ လက္စြပ္တစ္
ကြင္းကို လမ္းမေပၚတြင္ ေတြ႕၏။ ေမာင္ျဖဴ
သည္ ထိုလက္စြပ္ကို ရယူျခင္းအားျဖင့္ ရ
ာဇဝတ္မကင္းေသာအလြဲသုံးစားမွုကို က်ဴး
လြန္ရာေရာက္ ခ်င္လၽွင္ ေရာက္နိုင္ေသာ္
လည္း၊ ခိုးမွုကို မက်ဴးလြန္။
(ဇ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ အိမ္ရွိစားပ
ြဲေပၚတြင္ ေမာင္မဲပိုင္လက္စြပ္တစ္ကြင္းကို
ေတြ႕၏။ ရွာေဖြသျဖင့္ အမွုေပၚမည္ကို ေၾ
ကာက္ရြံ့၍ မိမိလက္တြင္း၌ ခ်က္ခ်င္းယူမ
ထားဝံ့ေသာေၾကာင့္ ေမာင္မဲ ေမ့ေလာက္
မွ ထိုလက္စြပ္ ကို ဝွက္ထားေသာ ေနရာ
မွ ယူ၍ ေရာင္းရန္အႀကံႏွင့္ ေမာင္မဲမေတ
ြ႕နိုင္ေလာက္ေသာ ေနရာ၌ ေမာင္ျဖဴသည္
ထိုလက္ စြပ္ကို ဝွက္ထား၏။ ဤတြင္ ေမ
ာင္ျဖဴသည္ ထိုလက္စြပ္ကို မူလကေရြ႕ေစ
ေသာ အခ်ိန္မွစ၍ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၏။
(စ်) ေမာင္ျဖဴသည္ မိမိ၏နာရီကို ျပင္ေပးေ
စရန္ ေရြကုန္သည္ ေမာင္မဲသို႔ ေပးအပ္
၏။ ေမာင္မဲသည္ ထိုနာရီကို မိမိဆိုင္သို႔
ယူသြား၏။ နာရီကို ေမာင္မဲက ေႂကြးအ
တြက္ အာမခံအေနျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ
ထိန္းသိမ္းထားနိုင္ေအာင္ ေမာင္ျဖဴက ေမ
ာင္မဲသို႔ ေႂကြးဆပ္ရန္မရွိ၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ေ
မာင္မဲ၏ ဆိုင္ထဲသို႔ ေျဗာင္ဝင္ကာ ေမာင္
မဲ၏ လက္မွ ထိုနာရီကို အနိုင္အထက္ယူ
သြားရာတြင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ရာဇဝတ္မက
င္းေသာ ေက်ာ္နင္းမွုႏွင့္ လက္ေရာက္မွု
ကို က်ဴးလြန္ရာေရာက္ခ်င္လၽွင္၊ မရိုးမေျဖာ
င့္ေသာ သေဘာႏွင့္ ျပဳျခင္းမဟုတ္သျဖင့္
ခိုးမွုကို မက်ဴးလြန္။
(ည) ေမာင္မဲက ေမာင္ျဖဴအေပၚတြင္ နာရီျ
ပင္ခေငြရရန္ရွိ၍ နာရီကို ထိုျပင္ခေငြအတ
ြက္ အာမခံအေနျဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ ဆ
က္လက္ထားရွိ၏။ အကယ္၍ ေမာင္မဲလ
က္မွ နာရီျပင္ခအတြက္ အာမခံျဖစ္ေသာ
ပစၥည္းလက္လြတ္ေစရန္ အႀကံႏွင့္ ေမာင္ျ
ဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏လက္ရွိမွ ထိုနာရီကို ယူ
လၽွင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ သေဘ
ာႏွင့္ ရယူျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခိုးမွုက်ဴး
လြန္၏။
(ဋ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲထံတြင္ မိမိ၏
နာရီကို ေပါင္၏။ အေပါင္ေငြ မေပးဆပ္ေ
သးမီ ေမာင္မဲက သေဘာ မတူဘဲ ေမာင္ျ
ဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏လက္ရွိမွ နာရီကိုရယူ
၏။ မိမိပိုင္ နာရီပင္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ေမာင္ျ
ဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ သေဘာႏွင့္ ရယူျခင္
းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခိုးမွုက်ဴးလြန္၏။
(ဌ) ပစၥည္းရွင္သို႔ ပစၥည္းျပန္ေပးသည့္အ
တြက္ ပစၥည္းရွင္ထံမွ ဆုေငြကို ရရွိသည့္
တိုင္ေအာင္ ပစၥည္းတစ္ခုခုကို မိမိ၏လက္
၌ ထားရန္အႀကံႏွင့္ ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္
မဲ၏ လက္ဝယ္မွ ၊ ေမာင္မဲသေဘာမတူ
ဘဲ ေမာင္မဲပိုင္ ပစၥည္းတစ္ခု ကို ရယူ၏။
ဤတြင္ ေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာ
သေဘာႏွင့္ ရယူျခင္းျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခိုး
မွုက်ဴးလြန္၏။
(ဍ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ မိတ္ေဆြျဖ
စ္သည့္ အေလ်ာက္ ေမာင္မဲမရွိခိုက္ ေမာ
င္မဲ၏ စာၾကည့္တိုက္သို႔သြား ၍ ေမာင္မဲ
၏ အတိအလင္းသေဘာတူခ်က္မရွိဘဲ ဖ
တ္ၿပီးျပန္ေပးရန္ အႀကံျဖင့္ စာအုပ္တစ္
အုပ္ကို ဖတ္ဖို႔အတြက္သာယူသြား၏။ ဤ
တြင္ ေမာင္မဲ၏ စာအုပ္ကို အသုံးျပဳရန္ ေ
မာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ သေဘာတူခ်က္ရ
ေၾကာင္း သက္ေရာက္သည္ဟု ထင္မွတ္
နိုင္ေလာက္သည္။ ဤသို႔ထင္မွတ္နိုင္ေလ
ာက္လၽွင္ ေမာင္ျဖဴသည္ ခိုးမွုမက်ဴးလြန္။
(ဎ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ မယားထံမွ
အလွူခံ၏။ ေမာင္မဲ၏ မယားက ေမာင္မဲပို
င္ ေၾကးေငြ၊ အစားအစာ ႏွင့္ အဝတ္မ်ား
ကို ေမာင္ျဖဴသို႔ လွူလိုက္၏။ ထိုပစၥည္းမ်ား
သည္ လင္ျဖစ္သူ ေမာင္မဲပိုင္ပစၥည္းမ်ားျဖ
စ္ေၾကာင္းကို ေမာင္ျဖဴသိေသာ္လည္း ေမ
ာင္မဲ၏ မယား၌ ေပးလွူပိုင္ခြင့္ရွိသည္ဟု ေ
မာင္ျဖဴသတ္မွတ္ေလာက္သည္။ ဤသို႔
ထင္မွတ္ နိုင္ေလာက္လၽွင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္
ခိုးမွုကို မက်ဴးလြန္။
(ဏ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲမယား၏ လ
င္ေျမႇာင္ျဖစ္၏။ ေမာင္မဲ၏ မယားသည္ ေ
မာင္ျဖဴအားအဖိုးတန္ပစၥည္း ကို ေပး၏။
ထိုပစၥည္းသည္ ေမာင္မဲပိုင္ျဖစ္ေၾကာင္း
ကိုလည္းေကာင္း၊ေမာင္မဲ၏မယားသည္
ေပးကမ္းပိုင္ခြင့္ကို ေမာင္မံ ထံမွ မရရွိေၾ
ကာင္းကိုလည္းေကာင္း ေမာင္ျဖဴသည္
သိ၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာ
သေဘာႏွင့္ ထိုပစၥည္းကို ရယူလၽွင္ ခိုးမွု
ကို က်ဴးလြန္၏။
၃၇၉။ မည္သူမဆို ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္၊
ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျ
ဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္ လုံးျဖ
စ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၈ဝ။ လူေနထိုင္ရန္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
ပစၥည္းသိုေလွာင္ရန္ေသာ္လည္းေကာင္း
အသုံးျပဳေသာ အေဆာက္အအုံ၊ သို႔တည္
းမဟုတ္ဘဲ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေရယာဥ္တ
ခုခုအတြင္းတြင္ မည္သူမဆို ခိုးမွုကို က်ဴး
လြန္လၽွင္ ထိုသူကို ခုႏွစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒ
ဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လ
ည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၈၁။ စာေရးျဖစ္ေစ၊ အေစခံျဖစ္ေစ၊ စာေ
ရးအေနႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေစခံ
အေနႏွင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေစခိုင္းျခ
င္းခံရေသာသူျဖစ္ေစ၊ မိမိအားေစခိုင္းသူ
၏၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မိမိ၏ အလုပ္ရွင္၏
လက္ရွိပစၥည္းတခုခုႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ခိုးမွုကို
က်ဴးလြန္လၽွင္ ထိုသူ႔ကို ခုႏွစ္ႏွစ္ထိ ေထာ
င္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္
လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၈၂။ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္ရန္ အလို႔ငွာေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္ၿပီးေနာက္
ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္ရန္ အလို႔ငွာ ေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္၍ ရရွိေ
သာပစၥည္းကို ဆက္လက္ထားရွိနိုင္ရန္အ
လို႔ငွာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တဦးတေယ
ာက္ေသာသူကို ေသေစရန္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ နာက်င္ေစရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ တ
ားဆီးရန္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ေသေစမည္
ဟုျဖစ္ေစ၊ နာက်င္ေစမည္ဟုျဖစ္ေစ၊ တား
ဆီးခံရမည္ဟုျဖစ္ေစ၊ေၾကာက္ရြ႕ံေစရန္ ျပ
င္ဆင္ၿပီးမွ မည္သူမဆို၊ ခိုးမွုကို က်ဴးလြန္
လၽွင္၊ ထိုသူကို အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ဆယ္ႏွစ္
ထိေထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လ
ည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ လက္ရွိမွ
ပစၥည္းကို ခိုးယူ၏။ ထိုသို႔ ခိုးယူရာတြင္
အကယ္၍ ေမာင္မဲက ခုခံေသာ္ ေမာင္မဲ
ကို နာက်င္ေစရန္ အလို႔ငွာ ယမ္းထိုးၿပီး ပ
စၥတို ေသနတ္တစ္လက္ကို မိမိ၏ အဝတ္
အတြင္း၌ ထားရွိ၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္
မတြင္ အဓိပၸါယ္ေဖာ္ျပထားေသာ ျပစ္မွု
ကို က်ဴးလြန္သည္ မည္၏။
(ခ) ျဖစ္ပ်က္ပုံအေျခအေနကို ေမာင္မဲက ျ
မင္၍ ခုခံခဲ့လၽွင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ
အား ေမာင္မဲက ဖမ္းဆီးရန္ အားထုတ္ခဲ့
လၽွင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေမာင္မဲကို တ
ားဆီးရန္အလို႔ငွာ မိမိ၏ အေပါင္းအေဖာ္မ်
ားကို အနီးအပါးတြင္ ေနရာခ်ထား၍ ေမာ
င္ျဖဴသည္ေမာင္မဲကိုခါးပိုက္နိက္၏။ ေမာင္
ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မတြင္ အဓိပၸါယေဖာ္ျပထာ
းေသာျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္သည္မည္၏။
ေခ်ာက္လန္႔ေတာင္းယူမွု
ျပစ္မွုဆိုင္ရာ အခန္း(၁၇)
ေခ်ာက္လန္႔ေတာင္းယူမွု
၃၈၃။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူအား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျခား
သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ အားနစ္နာေစမည္
ဟု ေၾကာက္ေအာင္တမင္ျပဳ၍ ပစၥည္းတ
စ္ခုခုကိုျဖစ္ေစ၊ အဖိုးတန္စာတမ္းအမွတ္
အသား တစ္ခုခုကိုျဖစ္၊ အဖိုးတန္စာတမ္း
အမွတ္အသားသို႔ ေျပာင္းလဲနိုင္ေသာ လ
က္မွတ္ေရးထိုးထားသည့္ သို႔တည္းမဟု
တ္ တံဆိပ္ခတ္ႏွိပ္ထားသည့္ အရာဝတ
ၣဳတစ္ခုခုကိုျဖစ္ေစ၊ တဦးတေယာက္ေသာ
သူ သို႔ ေပးအပ္ရန္ ေၾကာက္ေအာက္တမ
င္ျပဳျခင္းခံရေသာ အဆိုပါသူအား မရိုးမေျ
ဖာင့္ေသာသေဘာႏွင့္ ေသြးေဆာင္လၽွင္၊
ထိုသို႔ ေၾကာက္ေအာင္ျပဳ ၍ ေသြးေဆာင္
သူသည္ ‘‘ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္းယူမွု ’’
ကိုက်ဴးလြန္သည္မည္၏။
ဥပမာမ်ား
(က) ေငြမေပးလၽွင္ ေမာင္မဲ၏ အသေရပ်
က္ေစမည့္စာကို ေၾကညာမည္ဟု ေမာင္ျ
ဖဴသည္ ေမာင္မဲကိုၿခိမ္းေျခာက္၏။ ဤန
ည္းျဖင့္ မိမိအားေငြေပးေစရန္ ေမာင္ျဖဴသ
ည္ ေမာင္မဲကို ေသြးေဆာင္၏။
(ခ) ေမာင္မဲက ေမာင္ျဖဴသို႔ ေငြေပးရန္ရွိေၾ
ကာင္း ေမာင္မဲအား ကာရန္ထားသည့္ ေ
ငြေပးကတိ စာခ်ဳပ္တစ္ခုကို ေမာင္မဲကလ
က္မွတ္ေရးထိုး၍ ေမာင္ျဖဴသို႔မေပးလၽွင္ ေ
မာင္မဲ၏ကေလးကို မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထာ
း မည္ဟု ေမာင္ျဖဴက ေမာင္မဲကို ၿခိမ္းေျခ
ာက္၏။ထို႔ေၾကာင့္ ေမာင္မဲသည္ ေငြေပး
ကတိစာခ်ဳပ္ကို လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ေမာင္
ျဖဴသို႔ေပးရ၏။ ဤတြင္ ေမာင္ျဖဴသည္ ‘‘ေ
ခ်က္လန္႔ေတာင္းယူမွု’’ကိုက်ဴးလြန္၏။
(ဂ) ေမာင္နီက ေကာက္ပဲသီးႏွံမည္ေရြ႕ မ
ည္မၽွေပးပါမည္ဆိုသည့္ ခံဝန္ခ်ဳပ္တစ္ေစာ
င့္ကို ေမာင္မဲက လက္မွတ္ေရးထိုး၍ ေမာ
င္နီသို႔မေပးအပ္လၽွင္၊ ေမာင္မဲ၏လယ္ယာ
ကို ဖ်က္ဆီးပစ္ေစရန္ တုတ္လက္နက္စ
ြဲကိုင္သူ တို႔ကို ေစလြတ္မည္ဟု ေမာင္ျဖဴ
ကၿခိမ္းေျခာက္၏။ ထိုသို႔ ၿခိမ္းေျခာက္၍
ခံဝန္ခ်ဳပ္ကို ေမာင္မဲက လက္မွတ္ေရးထိုး
၍ ေမာင္နီအားေပးအပ္ရန္၊ ေမာင္မဲကို ေ
သြးေဆာင္၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ ‘‘ေခ်ာက္လွ
န္႔ေတာင္းယူမွု’’ကိုက်ဴးလြန္၏။
(ဃ) ေမာင္ျဖဴက ေမာင္မဲအား အျပင္အ
ထန္းနာက်င္ေစမည္ဟု ေၾကာက္ေအာင္ျ
ပဳ၍ စကၠဴလြတ္တစ္ ခ်ပ္တြင္ လက္မွတ္ေရ
းထိုးေစၿပီးလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ တံဆိပ္
ခတ္ႏွိပ္ေစၿပီးလၽွင္ မိမိအားေပးအပ္ေစရန္
ေမာင္မဲ ကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာႏွင့္
ေသြးေဆာင္၏။ ထိုသို႔ေသြးေဆာင္သျဖင့္
ေမာင္မဲကထိုးစကၠဴကို လက္မွတ္ေရး ထိုး
၍ေမာင္ျဖဴသို႔ေပးအပ္၏။ ဤတြင္ ထိုသို
႔လက္မွတ္ေရးထိုးလိုက္ရသည့္ စကၠဴကို
အဖိုးတန္းစာတမ္းအမွတ္ အသားအျဖစ္
သို႔ ေျပာင္လဲခ်င္လၽွင္ ေျပာင္းလဲနိုင္သည္ျ
ဖစ္၍ ေမာင္ျဖဴသည္‘‘ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္း
ယူမွု’’ကိုက်ဴးလြန္ ၏။
၃၈၄။ ။ မည္သူမဆို၊ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္း
ယူမွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ
ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္
ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၈၅။ ။ မည္သူမဆို၊ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္း
ယူမွုကို က်ဴးလြန္ရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
သူအား နစ္နာေစမည္ ဟု ေၾကာက္ေအာ
င္ျပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသို႔ျပဳရန္အ
ားထုတ္လၽွင္၊ ထိုသူကို ႏွစ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒ
ဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္
ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၈၆။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကိုျဖစ္ေစ သူတပါးကိုျဖစ္ေစ ေ
သေစမည္ဟု၊ သို႔တည္း မဟုတ္ အျပင္း
အထန္ နာက်င္ေစမည္ဟု ေၾကာက္ေအာ
င္ျပဳ၍ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္ယူမွုကို က်ဴးလြန္
လၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္
တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း
ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၈၇။ ။ မည္သူမဆို၊ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္း
ယူမွုကို က်ဴးလြန္ရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေ
သာသူကို ျဖစ္ေစ၊ သူတပါးကိုျဖစ္ေစ၊ ေ
သေစမည္ဟု သို႔တည္းမဟုတ္ အျပင္းအ
ထန္နာက်င္ေစမည္ဟု ေၾကာက္ေအာင္ျပဳ
လၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသို႔ျပဳရန္ အား
ထုတ္လၽွင္၊ ထိုသူကို ခုႏွစ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒ
ဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္ လ
ည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၈၈။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကိုျဖစ္ေစ၊ သူတပါးကိုျဖစ္ေစ ေ
သဒဏ္၊ တစ္သတ္တစ္ ကၽြန္း၊ ဆယ္ႏွစ္
ထိေထာင္ဒဏ္တစ္ခုခုထိုက္ေသာ ျပစ္မွု
က်ဴးလြန္ေၾကာင္းႏွင့္ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုျ
ပစ္မွုမ်ိဳးကို က်ဴးလြန္ရန္အားထုတ္ေၾကာင္း
ႏွင့္ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုျပစ္မွုမ်ိဳးကို က်ဴး
လြန္စိမ့္ေသာငွာ အျခားသူတစ္ေယာက္
အား ေသြးေဆာင္ရန္ အားထုတ္ေၾကာင္း
ႏွင့္ စြပ္စြဲမည္ဟု ေၾကာက္ေအာင္ျပဳ၍ ေခ်
ာက္လွန္႔ေတာင္းယူမွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္ထို
သူကို ဆယ္ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်
မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သ
ည္။
ထို႔ျပင္ အထက္ပါ ျပစ္မွုမ်ိဳးသည္ ပုဒ္မ
၃၇၇ အရ ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာ ျပစ္မွုျဖစ္
လၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္
ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃၈၉။ ။ မည္သူမဆို၊ ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္း
ယူမွုကို က်ဴးလြန္ရန္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေ
သာသူကိုျဖစ္ေစ၊ သူတစ္ပါးကိုျဖစ္ေစ ေ
သဒဏ္၊ တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္၊ ဆယ္
ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္ခုခုကို ထိုက္ေသာ
ျပစ္မွုမ်ိဳးက်ဴးလြန္ေၾကာင္းႏွင့္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ထိုျပစ္မွုမ်ိဳးကို က်ဴးလြန္ရန္အားထု
တ္ေၾကာင္းႏွင့္ စြပ္စြဲမည္ဟု ေၾကာက္ေအ
ာင္ျပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ထိုသို႔ျပဳရန္
အားထုတ္လၽွင္ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိ ေ
ထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒ
ဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။ ထို႔ျပင္ အထ
က္ပါျပစ္မွုမ်ိဳးသည္ ပုဒ္မ ၃၇၇ အရ ျပစ္ဒ
ဏ္ထိုက္ေသာ ျပစ္မွုျဖစ္လၽွင္ ထိုသူကို
တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္ ခ်မွတ္နိုင္သည္။
မတရား တားဆီးကန္႔ကြက္ျခင္းႏွင့္ မတ
ရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း
ျပစ္မွုဆိုင္ရာဥပေဒ အခန္း(၁၆)
မတရား တားဆီးကန္႔ကြက္ျခင္းႏွင့္ မတ
ရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားျခင္း
၃၃၉။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူ သြာ
းလာပိုင္ခြင့္ရွိေသာ အရပ္သို႔ မသြားမလာ
ရေအာင္ တားဆီးရန္ မည္သူမဆို၊ ထိုသူ
အား မိမိအလိုအေလ်ာက္ ပိတ္ပင္လၽွင္၊
ထိုပိတ္ပင္သူသည္ မတရား တားဆီးကန္
႔ကြက္သည္မည္၏။
ကင္းလြတ္ခ်က္ ။ ။ကုန္းတြင္ျဖစ္ေစ၊ ေရတ
ြင္ျဖစ္ေစ ကိုယ္ပိုင္လမ္းကို တရားသျဖင့္
ပိတ္ပင္ခြင့္ရွိသည္ဟု သေဘာရိုးႏွင့္ယုံၾ
ကည္၍ ပိတ္ပင္ ျခင္းသည္ ဤပုဒ္မ၏ အ
ဓိပၸါယ္တြင္ အက်ဳံးဝင္ေသာျပစ္မွု မဟုတ္။
ဥပမာ
လမ္းကိုပိတ္ပင္ပိုင္ခြင့္ရွိေၾကာင္း သေဘာ
ရိုးႏွင့္ယုံၾကည္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ေမာင္ျဖဴသည္
ေမာင္မဲသြားလာပိုင္ခြင့္ရွိေသာ လမ္းကေ
လးကို ပိတ္ပင္၏။ ထို႔ေၾကာင့္ ေမာင္မဲသ
ည္ တားဆီးျခင္းခံရသည္။ ေမာင္ျဖဴသည္
ေမာင္မဲကို မတရား တားဆီးကန္႔ကြက္သ
ည္ မည္၏။
၃၄ဝ။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကို ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ထားေသာ
ေနရာမွ အျခားသို႔ မသြားမလာရေအာင္
တားဆီးရန္ မတရားတားဆီးကန္႔ကြက္
လၽွင္ တားဆီးကန္႔ကြက္သူသည္ ထိုသူ
ကို မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသည္မည္၏။
ဥပမာ
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲကို ကာထား
ေသာ နံရံအတြင္းသို႔ ဝင္ေစၿပီးလၽွင္၊ တံခါ
းကိုေသာ့ခတ္ထား၏။ ထိုသို႔ ေသာ့ခတ္
ထားသျဖင့္ ေမာင္မဲသည္ နံရံအျပင္ဘက္
သို႔ မထြက္နိုင္ေခ်၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ
ကို မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသည္မည္၏။
(ခ ) အေဆာက္အအုံတစ္ခု၏ ထြက္ေပါ
က္မ်ား၌ ေမာင္ျဖဴသည္ ေသနတ္လက္န
က္ကိုင္မ်ားကို ခ်ထားၿပီးလၽွင္၊ ထိုအေဆာ
က္အအုံ၏ အျပင္ဘက္သို႔ ေမာင္မဲထြက္
သြားရန္ အားထုတ္လၽွင္၊ ထိုခ်ထားေသာ
သူမ်ားက ေသနတ္ႏွင့္ ေမာင္မဲကို ပစ္လိမ့္
မည္ဟု ေမာင္ျဖဴက ေမာင္မဲကို ေျပာ၏။ ေ
မာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲကို မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္
ထားသည္ မည္၏။
၃၄၁။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကို မတရားတားဆီးကန္႔ကြက္
လၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္လထိ အလုပ္မဲ့ေထာ
င္ဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ငါးရာထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒ
ဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၄၂။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကို မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလၽွင္၊
ထိုသူကို တစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး
ျဖစ္ေစ၊ တစ္ေထာင္ထိ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒ
ဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၄၃။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကို သုံးရက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊
သုံးရက္ထက္ပို၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မ
တရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ ထားလၽွင္၊ ထိုသူကို ႏွစ္ႏွ
စ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္
။
၃၄၄။ ။ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္
ေသာသူကို ဆယ္ရက္ေသာ္လည္းေကာ
င္း၊ ဆယ္ရက္ထက္ပို၍ ေသာ္လည္းေက
ာင္း၊ မတရားခ်ဳပ္ ေႏွာင္ထားလၽွင္၊ ထိုသူ
ကို သုံးႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွ
တ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သ
ည္။
၃၄၅။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအ
တြက္ လြတ္ခြင့္အမိန္႔ကို နည္းတလမ္းတ
က် ထုတ္ဆင့္ၿပီးေၾကာင္းသိလ်က္ႏွင့္မည္
သူမဆို၊ ထိုသူအား မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထာ
းလၽွင္၊ ထိုခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားသူကို ဤအခန္း
ပါ အျခားပုဒ္မတစ္ခုခုအရ ထိုက္သင့္ေသ
ာ ေထာင္ဒဏ္အျပင္ ႏွစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒ
ဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ခ်မွတ္ရမည္။
၃၄၆။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူကို ခ်ဳ
ပ္ေႏွာင္ထားသည္တြင္၊ ထိုသို႔ ခ်ဳပ္ေႏွာင္
ထားျခင္းကို အခ်ဳပ္အေႏွာင္ ခံရသူႏွင့္ အ
က်ိဳးသက္ေရာက္ ေသာ သူျဖစ္ေစ၊ ျပည္
သူ႔ဝန္ထမ္းျဖစ္ေစ၊ မသိေအာင္ေသာ္လ
ည္းေကာင္း၊ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားေသာ ေနရာ
ကို အဆိုပါ သူတစ္ဦးဦးမသိေအာင္၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ မေတြ႕မျမင္ေအာင္ေသာ္လ
ည္းေကာင္း ႀကံရြယ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပေသ
ာနည္းျဖင့္ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာ
က္ေသာသူအား မတရားခ်ဳပ္ေႏွာင္ထား
လၽွင္၊ ထိုသူကို မတရား ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားမွု
အတြက္ ထိုက္သင့္ေသာ ျပစ္ဒဏ္အျပင္
ႏွစ္ႏွစ္အထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ကိုလ
ည္း ခ်မွတ္ရမည္။
၃၄၇။ ။ အခ်ဳပ္အေႏွာင္ခံရသူထံမွျဖစ္ေစ၊
ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရသူႏွင့္ အက်ိဳးသက္ဆိုငေသာ
သူထံမွ ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းကို၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ အဖိုးတန္ စာတမ္းအမွတ္အသားကို
ေခ်ာက္လွန္႔ေတာင္းရန္ေသာ္လည္းေကာ
င္း၊ ထိုသူတစ္ဦးဦးအား ဥပေဒႏွင့္မညီေ
သာ အရာကို အတင္းအဓမဦျပဳေစရန္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ျခင္းကို လ
ြယ္ကူေစနိုင္ေသာ သတင္းတစ္ခုခုကို အ
တင္းအဓမ ေပးေစရန္ေသာ္လည္းေကာင္
း၊ မည္သူမဆို၊ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာ
သူအား မတရားသျဖင့္ ခ်ဳပ္ေႏွာင္ထားလၽွ
င္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳး
မ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္
နိုင္သည္။
၃၄၈။ ။ခ်ဳပ္ေႏွာင္ခံရသူထံမွျဖစ္ေစ၊ ခ်ဳပ္ေႏွ
ာင္ခံရသူႏွင့္ အက်ိဳးသက္ဆိုင္ေသာ သူထံ
မွျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွု၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အက်င့္
ပ်က္ ျပားမွုေပၚေစနိုင္ေသာ ေျဖာင့္ခ်က္ကို၊
သို႔တည္းမဟုတ္၊ ထိုသို႔ေသာ သတင္းေပ
းခ်က္ကို ေခ်ာက္လွန္႔၍ ေတာင္းရန္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ ထိုသူတစ္ ဦးဦး အား ပစ
ၥည္းကိုျဖစ္ေစ၊ အဖိုးတန္စာတမ္းအမွတ္
အသားကိုျဖစ္ေစ၊ ျပန္ေပးေအာင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ျပန္ေပးေစေအာင္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ေတာင္းဆို ခ်က္ကိုျဖစ္ေစ၊ လိုလား
ခ်က္ကိုျဖစ္ေစေပးေအာင္၊ သို႔တည္းမဟု
တ္ ပစၥည္းကိုျဖစ္ေစ၊ အဖိုးတန္ စာတမ္း
အမွတ္အသားကို ျဖစ္ေစ ျပန္ေစနိုင္ေသာ
သတင္းကိုေပးေအာင္ အတင္း အဓမၼျပဳေ
စရန္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို၊
တဦးတေယာက္ေသာသူအား မတရားခ်ဳ
ပ္ေႏွာင္ထားလၽွင္၊ ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ ေ
ထာင္ဒဏ္တစ္ မ်ိဳးမ်ိဳးခ် မွတ္ရမည့္ျပင္ ေင
ြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
ရဲတို႔၏ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေသာ ေဆာင္ရ
ြက္ခ်က္
ျပစ္မွုဆိုင္ရာ က်င့္ထုံးဥပေဒ အခန္း(၁၃)
ရဲတို႔၏ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေသာ ေဆာင္ရ
ြက္ခ်က္
၁၄၉။ ။ ရဲအရာရွိတိုင္းသည္ ႀကိဳတင္ကာ
ကြယ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၾကားဝင္ေဆာ
င္ရြက္နိုင္သည့္အျပင္ ရဲအေရးယူပိုင္ခြင့္ရွိ
ေသာ ျပစ္မွုတစ္ရပ္ရပ္ က်ဴးလြန္မည့္ အေ
ရးကို မိမိစြမ္းေဆာင္နိုင္သမၽွ ႀကိဳတင္ကာ
ကြယ္ရမည္။
၁၅ဝ။ ။ ရဲအေရးယူပိုင္ခြင့္ရွိေသာ ျပစ္မွုတ
စ္စုံတစ္ရာကို က်ဴးလြန္ရန္ အႀကံအစည္
တစ္ခုႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ သတင္း ရရွိေသာ ရဲ
အရာရွိတိုင္းသည္ မိမိ၏ အထက္ျဖစ္ေသ
ာ အနီးဆုံးရဲအရာရွိထံ ထိုသတင္းကို အ
ေၾကာင္းၾကားရမည္။
၁၅၁။ ။ ရဲအေရးယူပိုင္ခြင့္ရွိေသာ ျပစ္မွုတ
စ္စုံတစ္ရာကို က်ဴးလြန္ရန္ အႀကံအစည္
တစ္ခုကိုသိရွိေသာ ရဲအရာရွိ တစ္ဦးသည္
အဆိုပါ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္ျခင္းကို ႀကိဳတင္ က
ာကြယ္ရန္ အျခားနည္းေဆာင္ရြက္ျခင္းမ
ရွိဟု ယူဆလၽွင္ ႀကံစည္သူ အား ရာဇဝ
တ္တရားသူႀကီးတစ္ဦးထံမွ အမိန္႔မ်ားႏွင့္
ဝရမ္းမပါဘဲ ဖမ္းဆီးနိုင္သည္။
၁၅၂။ ။ ရဲအရာရွိတစ္ဦးသည္ ႀကိဳတင္က
ာကြယ္ရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မိမိ၏ အခြင့္
အာဏာအရ ၾကားဝင္ေဆာင္ရြက္နိုင္ သ
ည့္အျပင္ မိမိျမင္ကြင္းတြင္ ေရြ႕ေျပာင္းနိုင္
ေသာ၊ သို႔မဟုတ္ မေရြ႕မေျပာင္းနိုင္ေသာ ျ
ပည္သူပိုင္ပစၥည္းတစ္စုံတစ္ရာကို ဖ်က္ဆီ
းရန္ အားထုတ္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာ
င္း၊ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ န
ယ္နိမိတ္အမွတ္အသားကို ျဖစ္ေစ၊ ေဘာ့
သို႔မဟုတ္ ေရေၾကာင္းသြားလာမွုအတ
ြက္ အသုံးျပဳေသာ အျခားအမွတ္အသား
ကိုျဖစ္ေစ ဖယ္ရွားရန္ သို႔မဟုတ္ ဖ်က္ဆီး
ရန္ အားထုတ္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာ
င္း မိမိစြမ္းေဆာင္နိုင္သမၽွ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳ
တင္ကာကြယ္ရမည္။
၁၅၃။ (၁) မည္သည့္ ျပည္သူ႔ရဲတပ္ဖြဲ႕စခန္
းမွူးမဆို ထိုရဲစခန္း၏ နယ္ေျမအတြင္းရွိ မ
ည္သည့္ေနရာ၌ျဖစ္ေစ မမွန္ေသာ အေ
လးတင္းေတာင္း သို႔မဟုတ္ အေလးခ်ိန္
ခ်ိန္တြယ္သည့္ ကိရိယာမ်ား ရွိေနသည္ဟု
ယုံၾကည္ရန္ အေၾကာင္း ေပၚေပါက္လာခဲ့
သည့္ အခါ ထိုေနရာတြင္ အသုံးျပဳေသာ
သို႔မဟုတ္ ထားရွိေသာ အေလးတင္းေတ
ာင္း သို႔မဟုတ္ ခ်ိန္တြယ္သည့္ ကိရိယာမ်
ားကို ၾကည့္ရွုစစ္ေဆးရန္ သို႔မဟုတ္ ရွာေ
ဖြရန္ ကိစၥအလို႔ငွာ ဝရမ္းမပါဘဲ ဝင္ေရာ
က္နိုင္သည္။
(၂) အဆိုပါေနရာမ်ားတြင္ မမွန္ေသာ အ
ေလးမ်ား၊ တင္းေတာင္းမ်ား၊ ခ်ိန္တြယ္ကိရိ
ယာမ်ားကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိ လၽွင္ ထိုရဲအရာရွိ
သည္ ထိုပစၥည္းကို သိမ္းယူၿပီးေနာက္ ထို
သို႔ သိမ္းယူခဲ့ေၾကာင္းကို စီရင္ပိုင္ခြင့္အာ
ဏာရွိသည့္ ရာဇဝတ္ တရားသူႀကီးတစ္ဦ
းထံသို႔ ခ်က္ခ်င္း သတင္းပို႔ရမည္။
ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရး
ေဖာက္ဖ်က္မွု။
ရာဇသတ္ႀကီး ဥပေဒ အခန္း(၁၇)
ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရး
ေဖာက္ဖ်က္မွု
၄ဝ၅။ ။ မည္သူမဆို၊ ပစၥည္းကို၊ သို႔တည္း
မဟုတ္ ပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ကို တစ္နည္
းနည္းျဖင့္ ယုံၾကည္အပ္ႏွံ ျခင္းခံရသည္
တြင္ ထိုပစၥည္းကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေ
ဘာျဖင့္ အလြဲသုံးစားျပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ယုံၾကည္အပ္ႏွံျခင္းခံရသည့္အတို
င္း ေဆာင္ရြက္ရန္နည္းလမ္းကို ျပဌန္းသ
ည့္ ဥပေဒညြန္ၾကားခ်က္ကို က်ဴးလြန္၍ေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ ယုံၾကည္အပ္ႏွံျခင္းခံ
ရသည့္အတိုင္း ေဆာင္ရြက္ရန္ ကိစၥႏွင့္စ
ပ္လ်ဥ္း၍ အတည့္အလင္းျဖစ္ေစ၊ သေဘ
ာသက္ေရာက္ေစျခင္းေစျဖင့္ျဖစ္ေစ မိမိခ်ဳ
ပ္ဆိုေသာ ဥပေဒႏွင့္ညီသည့္ ပဋိညာဥ္ကို
က်ဴးလြန္၍ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုပစၥည္း
ကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ သုံးစြဲျ
ခင္းကို သို႔တည္းမဟုတ္ စီမံ ခန္႔ခြဲျခင္းကိုျ
ပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အျခားသူက ထို
သို႔ျပဳသည္ကို တမင္ခြင့္ျပဳလၽွင္၊ ထိုသူသ
ည္ ရာဇဝတ္မကင္း ေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံ
ေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္သည္မည္
၏။
ဥပမာမ်ား ။
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ ေသသူတစ္ဦး၏ အေ
မြပစၥည္းကို ထိန္းသိမ္းစီမံခန္႔ခြဲရန္ ေသတ
မ္းစာျဖင့္ လြဲအပ္ျခင္း ခံရသည္ျဖစ္၏။ သို
႔ရာတြင္ အေမြပစၥည္းအရပ္ရပ္ကို ေသတ
မ္းစာအရ ခြဲေဝေပးရန္ ညြန္ၾကားသည့္ ဥ
ပေဒကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာႏွင့္ ဖီ
ဆန္၍၊ ထိုပစၥည္းအရပ္ရပ္ကို မိမိ၏ ပစ
ၥည္းအျဖစ္ျဖင့္ သုံးစြဲလိုက္၏။ ေမာင္ျဖဴသ
ည္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံ
ေရးေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္သည္။
(ခ) ေမာင္ျဖဴသည္ ကုန္႐ုံမွူးျဖစ္၏။ ေမာင္
မဲသည္ ခရီးထြက္သည့္အခါ၊ ကုန္႐ုံမွူးေမ
ာင္ျဖဴထံ၌ မိမိျပန္ေရာက္သည့္အခါ သတ္
မွတ္ေသာ ကုန္႐ုံအခန္းခကို ေပး၍ ပစၥည္
းျပန္ယူမည္ဟူေသာ ပဋိညာဥ္ကို ျပဳၿပီးလ
ၽွင္၊ မိမိ၏ အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂကို အပ္ႏွံ
ထား၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာ
သေဘာျဖင့္ အပ္ႏွံထားေသာ ထိုပစၥည္းမ်
ားကို ေရာင္းခ်လိုက္၏။ ဤတြင္ေမာင္ျဖဴ
သည္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္အ
ပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္သည္။
(ဂ) ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန ေမာင္ျဖဴသည္ မႏၲေလးၿ
မိဳ႕ေန ေမာင္မဲ၏ ကိုယ္စားလွယ္ျဖစ္၏ ေမ
ာင္မဲက ေမာင္ျဖဴ ထံသို႔ပို႔ေသာ ေငြအားလုံ
းကို ေမာင္မဲ၏ညြန္ၾကားခ်က္အတိုင္း ေမာ
င္ျဖဴက ရင္းႏွီးရန္ ေမာင္မဲႏွင့္ ေမာင္ျဖဴတို
႔သည္ အတည့္အလင္းျဖစ္ေစ၊ သေဘာ
သက္ေရာက္ေစျခင္းျဖစ္ေစ၊ ပဋိညာဥ္ျပဳ
ထား၏။ ေမာင္မဲက အစိုးရေငြလက္မွတ္
မ်ားကို ဝယ္ယူေစရန္ ညြန္ၾကား၍ ေမာင္ျ
ဖဴထံသို႔ ေငြတစ္သိန္းပို႔လိုက္၏။ ေမာင္ျဖဴ
သည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာ ျဖင့္ ေမ
ာင္မဲညြန္ၾကားခ်က္ကိုဖီဆန္၍၊ ထိုေငြမ်ား
ကို မိမိကိုယ္ပိုင္လုပ္ငန္း၌ သုံးစြဲ၏။ ဤွတ
ြင္ေမာင္ျဖဴသည္ ရာဇဝတ္ မကင္းေသာ
ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရးေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴး
လြန္သည္။
(ဃ) သို႔ေသာ္လည္း အထက္ပါ ဥပမာ(ဂ
)၌ ေမာင္ျဖဴသည္၊ အစုစပ္ဘဏ္၌ ရွယ္ယ
ာမ်ားကို ဝယ္ယူျခင္း ျဖင့္ ေမာင္မဲမွာ ပိုမို
အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းလိမ့္မည္ဟု ယုံၾကည္၍ မ
ရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာႏွင့္ မဟုတ္ဘဲ ရို
းေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ ေမာင္မဲ၏ ည
ြန္ၾကား ခ်က္ကိုဖီဆန္လ်က္ အစိုးရေငြလ
က္မွတ္မ်ားကို ဝယ္ယူမည့္အစား၊ အစုစပ္
ဘဏ္၌ ရွယ္ယာမ်ားကို ေမာင္မဲအတြက္
ဝယ္ယူလိုုက္သည္တြင္ ေမာင္မဲမွဆုံးရွုံးျခ
င္းသို႔ေရာက္၍၊ ထိုသို႔ဆုံးရွုံးသည့္အတြက္
ေမာင္မဲက ေမာင္ျဖဴအေပၚ၌ တရားမေၾက
ာင္း တရားစြဲဆိုခြင့္ရွိေသာ္လည္ ေမာင္ျဖဴ
သည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေဘာ ႏွင့္ ျပဳ
လုပ္ျခင္းမဟုတ္ေၾကာင့္၊ ရာဇဝတ္မကင္း
ေသာ ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွု
ကို က်ဴးလြန္သည္မမည္။
(င) အခြန္ေတာ္အရာရွိ ဦးျဖဴထံတြင္ အစိုး
ရေငြမ်ားကို အပ္ႏွံထား၏။ ဥပမာအရျဖစ္
ေစ၊ အစိုးရႏွင့္ အတည့္အလင္းေသာ္၎၊
သေဘာသက္ေရာက္ေစျခင္းျဖစ္ေသာ္
၎ ျပဳထားသည့္ ပဋိညာဥ္ အရျဖစ္ေစ မိ
မိထံတြင္ အပ္ႏွံထားေသာ အစိုးရေငြကို
အစိုးရေငြတိုက္သို႔ ေပးသြင္းရန္ ဦးျဖဴ၌ တ
ာဝန္ရွိ၏။ ဦးျဖဴက ထိုေငြမ်ားကို မရိုးမ ေျဖ
ာင့္ေသာသေဘာျဖင့္ သုံးစားလိုက္၏။ ဦးျ
ဖဴသည္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္
အပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္သည္
မမည္။
(စ) ေမာင္မဲသည္ မိမိ၏ပစၥည္းမ်ားကို ကု
န္ေၾကာင္းခရီးျဖင့္ေသာ္၎၊ ေရေၾကာင္းခ
ရီးျဖင့္ေသာ၎ သယ္ယူေစရန္ သယ္ေ
ဆာင္သူေမာင္ျဖဴထံ၌ အပ္ႏွံထားခဲ့၏။ထို
ပစၥည္းမ်ားကို ေမာင္ျဖဴက မရိုးမေျဖာင့္ေ
သာသ ေဘာျဖင့္ အလြဲသုံးစားျပဳ၏။ေမာ
င္ျဖဴသည္ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္
အပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကိုက်ဴးလြန္၏။
၄ဝ၆။ ။မည္သူမဆို၊ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ
ယုံၾကည္အပ္ႏွံေရးေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴး
လြန္လၽွင္ထိုသူကို ရာဇဝတ္မကင္းေသာ
သုံးႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေင
ြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ယုံၾက
ည္အပ္ႏွံေရး ေဖာက္ခ်မွတ္ရမည္။
၄ဝ၇။ ။မည္သူမဆို၊ သယ္ေဆာင္သူအျဖ
စ္ျဖင့္ေသာ္၎၊ ဆိပ္ခံတံတားပိုင္ရွင္အျဖ
စ္ျဖင့္ေသာ္၎၊ ကုန္႐ုံ မွူးအျဖစ္ျဖင့္ေသာ္
၎ ပစၥည္းအပ္ႏွံျခင္းခံရသည္တြင္ ထိုပစ
ၥည္းႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ
ယုံၾကည္အပ္ႏွံ ေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴး
လြန္လၽွင္ ထိုသူကို ခုနစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒ
ဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လ
ည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၄ဝ၈။ ။ မည္သူမဆို၊ စာေရးေသာ္၎၊ အ
ေစခံေသာ္၎ျဖစ္၍၊ သို႔တည္မဟုတ္ စား
ေရးအျဖစ္ျဖင့္ေသာ္၎၊ အေစခံအျဖစ္ျဖ
င့္ေသာ္၎ ေစခိုင္းျခင္းခံရ၍၊ ထိုသို႔ေသာ္
အေနျဖင့္ ပစၥည္းကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ပစ
ၥည္းစီမံခန္႔ခြဲ ပိုင္ခြင့္ကို တစ္နည္းနည္းျဖင့္
အပ္ႏွံျခင္း ခံရသည္တြင္၊ ထိုပစၥည္းႏွင့္စပ္
လ်ဥ္း၍ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္
အပ္ႏွံ ေရးေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္၊
ထိုသူကို ခုနစ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး
ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္
သည္။
၄ဝ၉။ ။ မည္သူမဆို၊ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျ
ဖစ္ျဖင့္ေသာ္၄င္း၊ ဘဏ္တိုက္စိုး၊ သို႔တည္
းမဟုတ္ ကုန္သည္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အ
ေရာင္းအဝယ္ကိုယ္စားလွယ္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ပြဲစား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကိုယ္စား
လွယ္ျပဳသူ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ကိုယ္စား
လွယ္အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္လ်က္ေသာ္လ
ည္းေကာင္း ပစၥည္းကို၊ သို႔တည္းမဟုတ္
ပစၥည္းစီမံခန္႔ခြဲပိုင္ခြင့္ကို တစ္နည္းနည္းျဖ
င့္ အပ္ႏွံျခင္းခံရသည္တြင္၊ ထိုပစၥည္းႏွင့္စ
ပ္လ်ဥ္း၍ ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ယုံၾကည္
အပ္ႏွံေရး ေဖာက္ဖ်က္မွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္၊
ထိုသူကို တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊
ဆယ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ
ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္
သည္။
ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ပစၥည္းအလြဲသုံးစား
မွု
ရာဇဝတ္မကင္းေသာ ပစၥည္းအလြဲသုံးစား
မွု
၄ဝ၃။ ။မည္သူမဆို၊ ေရြ႕ေျပာင္းနိုင္ေသာပ
စၥည္းကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္
အလြဲသုံးစားျပဳလၽွင္ သို႔တည္း မဟုတ္ မိ
မိ၏ ပစၥည္းအျဖစ္ ေျပာင္းလြဲျခင္းျပဳလုပ္
လၽွင္၊ ထိုသူကို ႏွစ္ႏွစ္အထိ ေထာင္ဒဏ္
တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္
ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမ
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္မဲပိုင္ ပစၥည္းကို ေမာင္ျဖဴက မိ
မိပိုင္ပစၥည္းဟု ယုံၾကည္၍၊ ေမာင္မဲ၏ လ
က္ရွိမွ ထိုပစၥည္းကို သေဘာရိုးျဖင့္ယူ၏။
ထိုသို႔ယူသျဖင့္ ေမာင္ျဖဴသည္ ခိုးမွုမက်ဴး
လြန္။ သို႔ရာတြင္ ေမာင္ျဖဴသည္ မိမိပစၥည္း
မဟုတ္ ေၾကာင္း သိၿပီးေနာက္၊ ထိုပစၥည္း
ကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ မိမိ၏
ပစၥည္းအျဖစ္ျဖင့္ အသုံးျပဳလၽွင္၊ ဤ ပုဒ္မ
အရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သည္။
(ခ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲႏွင့္ မိတ္ေဆြျဖ
စ္သည့္ အေလ်ာက္ ေမာင္မဲမရွိခိုက္ ေမာ
င္မဲ၏ စာၾကည့္ တိုက္သို႔ သြားေရာက္၍
ေမာင္မဲ၏ အတည့္အလင္းသေဘာတူခ်
က္မရရွိဘဲ စာအုပ္တစ္အုပ္ကို ယူသြား၏။
ဤတြင္ ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္မဲ၏ စာအုပ္
ကို ဖတ္ရန္ အလို႔ငွာ ရယူျခင္းအတြက္ ေ
မာင္မဲသေဘာတူရာ ေရာက္သည္ဟု ထ
င္ျမင္လၽွင္၊ ခိုးမွုကို မက်ဴးလြန္။ သို႔ရာတြင္
မိမိအက်ိဳးအတြက္ ထိုစာအုပ္ကို ေနာင္အ
ခါတြင္ ေရာင္းစားလၽွင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္
ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သည္။
(ဂ) ေမာင္ျဖဴႏွင့္ ေမာင္နီတို႔သည္ ျမင္းတ
စ္ေကာင္ကို အတူပိုင္ၾက၏။ ေမာင္ျဖဴသ
ည္ အသုံးျပဳရန္ အႀကံႏွင့္ ေမာင္နီ၏ လ
က္ရွိမွ ထိုျမင္းကို ရယူ၏။ ဤတြက္ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ထိုျမင္းကို သုံးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသျဖင့္
မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ အလြဲသုံး
စားျပဳသည္ မမည္။ သို႔ရာတြင္ ေမာင္ျဖဴ
သည္ ျမင္းကို ေရာင္း၍၊ မိမိအသုံးျပဳမွုအ
တြက္ ေရာင္းရေငြ အားလုံးကို သုံးစားျခင္
းျပဳလၽွင္၊ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သည္
။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၁ ။ မရိုးမေျဖာင့္ေသာသေ
ဘာျဖင့္ ေခတၱမၽွသာ အလြဲသုံးစားျပဳျခင္း
သည္လည္း ဤပုဒ္မအရ အလြဲသုံးစားျပဳ
သည္ မည္၏။
ဥပမာ
ေမာင္ျဖဴသည္ ကန္႔သတ္မဲ့ လက္မွတ္ထိုး
ခ်က္ပါေသာ ေမာင္မဲပိုင္ အစိုးရေငြေပးက
တိစာခ်ဳပ္ကို ေတြ႕၏။ ထိုေငြေပးကတိစာခ်ဳ
ပ္ကို ေမာင္မဲပိုင္ေၾကာင္း သိလ်က္ႏွင့္၊ ေန
ာက္အခါမွာမွ ေမာင္မဲအား ျပန္ေပးမည္ႀ
ကံရြယ္၍၊ ဘဏ္တိုက္စိုးတစ္ဦးထံ၌ ေခ်း
ေငြအတြက္ အာမခံအျဖစ္ေပါင္ႏွံ၏။ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သ
ည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ၂။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသ
ာသူသည္ အျခားသူ၏ လက္ရွိမဟုတ္ေ
သာ ပစၥည္းတစ္ခု ကို ေတြ႕၏။ ထိုပစၥည္း
ကို ပစၥည္းရွင္အတြက္ ေစာင့္ေရွာက္ထား
ရန္ အလို႔ငွာျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းရွင္သို႔ ျပန္ေပး
ရန္ အလို႔ငွာျဖစ္ေစ ရယူထား၏။ ထိုသို႔ရ
ယူထားျခင္းသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေ
ဘာႏွင့္ ရယူထားျခင္း မဟုတ္ေသာ ေၾက
ာင့္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အလြဲသုံးစားျပဳျခင္း
မဟုတ္ေသာေၾကာင့္ ျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္သ
ည္ မမည္။ သို႔ရာတြင္ ပစၥည္းပိုင္ရွင္ကို သိ
လ်က္ႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းပိုင္ရွင္ကို ရွာေဖြေ
တြ႕ရွိ နိုင္ေလာက္ေသာနည္းလမ္းရွိလ်က္
ႏွင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းပိုင္ရွင္ကို ေတြ႕ေအာင္ရွ
ာေဖြ အေၾကာင္းၾကားရန္ အေၾကာင္းလုံေ
လာက္ေသာ နည္းလမ္းကို သုံး၍ ပစၥည္း
ကို ပိုင္ရွင္က ေတာင္းဆိုသာေအာင္ သင့္
ေတာ္ေသာအခ်ိန္ကာလအထိ သိမ္းဆည္
းထားျခင္း မျပဳေသးမီျဖစ္ေစ မိမိ အသုံးျပဳ
မွုအတြက္ သုံးစြဲလၽွင္၊ ထိုသူသည္ အထ
က္တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ျပစ္မွုကို က်ဴးလ
ြန္သည္မည္၏။
ထိုကဲ့သို႔ေသာ အမွုမ်ိဳးတြင္၊ အေၾကာင္းလုံ
ေလာက္ေသာ နည္းလမ္းမ်ားဆိုသည္မွာ၊
သို႔တည္းမဟုတ္ သင့္ေတာ္ေသာ အခ်ိန္
ကာလဆိုသည္မွာ ေၾကာင္းခ်င္းရာ ျပသ
နာျဖစ္သည္။
ပစၥည္းပိုင္ရွင္ မည္သူျဖစ္ေၾကာင္းကို၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာ
သူသည္ ပစၥည္းပိုင္ရွင္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ပ
စၥည္းေတြ႕သူက သိရမည္ဟူေသာ အခ်က္
သည္မလို။ ပစၥည္းကို သုံးစဥ္အခါက၊ မိမိ
ပိုင္ပစၥည္း ျဖစ္ေၾကာင္းမယုံလၽွင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ ပစၥည္းပိုင္ရွင္ အစစ္ကို ရွာမေ
တြ႕နိုင္ေၾကာင္းသေဘာရိုးႏွင့္ ယုံလၽွင္ လုံ
ေလာက္သည္။
ဥပမာ
(က) ေမာင္ျဖဴသည္ မည္သူပိုင္ျဖစ္ေၾကာ
င္း မသိေသာ ေငြတစ္က်ပ္ကို လမ္းေပၚတ
ြင္ေတြ႕၍ ေကာက္ယူ၏။ ေမာင္ျဖဴသည္
ဤပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ ျပစ္မွုကို
က်ဴးလြန္ရာ မေရာက္။
(ခ ) ေမာင္ျဖဴသည္ ဘဏ္ေငြလက္မွတ္ပါ
ေသာ စာတစ္ေစာင္ကို လမ္းေပၚ၌ ေကာ
က္ရ၏။ စာတြင္ပါေသာ လိပ္စာႏွင့္ စာသ
ားမ်ားကို ေထာက္သျဖင့္ ေမာင္ျဖဴသည္
ထိုဘဏ္ေငြလက္မွတ္ကို မည္သူပိုင္ျဖစ္ေ
ၾကာင္း သိလ်က္ႏွင့္ သုံးစားလိုက္၏။ ေမ
ာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွုကိုက်ဴးလြန္
သည္။
(ဂ ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေဆာင္ယူလာသူအား
ေငြေပးရန္ ညြန္ၾကားခ်က္ပါေသာ ခ်က္လ
က္မွတ္ တစ္ေစာင္ကို ေကာက္ရ၏။ ထိုခ်
က္လက္မွတ္သည္ မည္သူ႔လက္က ေပ်ာ
က္ဆုံး ေၾကာင္းကို ေမာင္ျဖဴသည္ မွန္းဆ
၍ မသိနိုင္။ သို႔ရာတြင္ ထိုခ်က္လက္မွတ္
ကို ထုတ္ေပးလိုက္သူ၏ အမည္သည္ ခ်
က္လက္မွတ္ေပၚတြင္ပါရွိသျဖင့္ ထိုခ်က္
လက္မွတ္ ထုတ္ေပးလိုက္သူက၊ ထိုခ်က္
လက္မွတ္ကို မည္သူအား ထုတ္ေပးလို
က္ေၾကာင္း ညြန္ျပနိုင္သည္ကို သိ၏။ ထို
သို႔သိပါလ်က္ ေမာင္ျဖဴသည္ ပိုင္ရွင္ကိုအ
ားထုတ္၍ မရွာဘဲ ထိုခ်က္လက္မွတ္သုံးစ
ားလၽွင္၊ ဤပုဒ္မ အရ ျပစ္မွုကိုက်ဴးလြန္သ
ည္။
(ဃ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေငြပါေသာ ေငြအိတ္
တစ္အိတ္ ေမာင္မဲမွ က်ရစ္သည္ကို ျမင္
၏။ ထိုေငြအိတ္ကို ေမာင္မဲ သို႔ျပန္ေပးရန္
ႀကံရြယ္ခ်က္ႏွင့္ေကာက္ယူ၏။ သို႔ရာတြင္
ေနာင္အခါ၌ ေမာင္မဲသို႔ ျပန္မေပးဘဲ ေမာ
င္ျဖဴသည္ ထိုေငြကို မိမိအသုံးျပဳမွုအတြက္
သုံးစား၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မအရ ျပ
စ္မွုကို က်ဴးလြန္သည္။
(င ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေငြပါေသာ ေငြအိတ္
တစ္အိတ္ကို ေကာက္ရ၏။ မူလက မည္
သူပိုင္ေၾကာင္းမသိေသာ္လည္း၊ ေနာင္အ
ခါ ေမာင္မဲပိုင္ေၾကာင္းကို သိရ၏။ ေမာင္ျ
ဖဴသည္ ထိုေငြကို မိမိအသုံးျပဳမွုအတြက္
သုံးစား၏။ ေမာင္ျဖဴ သည္ ဤပုဒ္မအရ ျပ
စ္မွုကို က်ဴးလြန္သည္။
(စ) ေမာင္ျဖဴသည္ အဖိုးတန္လက္စြပ္တစ္
ကြင္းကို ေကာက္ရ၏။ ထိုလက္စြပ္ကို မ
ည္သူပိုင္ေၾကာင္း ေမာင္ျဖဴမသိ။ ထိုလက္
စြပ္ပိုင္ရွင္ကို ရွာေဖြရန္အားထုတ္ျခင္းကို
မျပဳဘဲ လက္စြပ္ကို ခ်က္ျခင္းေရာင္းခ်လို
က္၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္မွု
က်ဴးလြန္သည္။
၄ဝ၄။ ။တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူ ေသ
စဥ္က က်န္ရစ္ခဲ့ေသာ ေသသူ၏ လက္ရွိပ
စၥည္းျဖစ္ေၾကာင္းသိလ်က္ႏွင့္ လည္းေက
ာင္း၊ ထိုပစၥည္းသည္ ဥပေဒႏွင့္ ညီစြာ လ
က္ရွိျဖစ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏
လက္သို႔ မေရာက္ေသး ေၾကာင္းသိလ်က္
ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို ထိုပစၥည္း
ကို မရိုးမေျဖာင့္ေသာ သေဘာျဖင့္ အလ
ြဲသုံးစား ျပဳလၽွင္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မိမိ၏ ပ
စၥည္းအျဖစ္ေျပာင္းလြဲလၽွင္၊ ထိုသူကို သုံး
ႏွစ္ထိေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပ
င္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။ ထို႔ျပင္
ထိုပစၥည္းရွင္ ေသဆုံးစဥ္အခါက ျပစ္မွုက်ဴ
းလြန္သူသည္ ေသသူ၏ စာေရး အျဖစ္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ အေစခံအျဖစ္ ေစခိုင္းခံ
ရသူျဖစ္လၽွင္၊ ထိုသူကို ေထာင္ဒဏ္ခုႏွစ္
ႏွစ္ထိ တိုးျမႇင့္ခ်မွတ္ နိုင္သည္။
ဥပမာ
အိမ္ေထာင္ပရိေဘာဂႏွင့္ ေငြလက္ရွိျဖစ္
သူ ေမာင္မဲ ေသ၏။ ထိုေငြသည္လက္ရွိျဖ
စ္ပိုင္ခြင့္ရွိသူ၏ လက္သို႔မေရာက္မီ ေမာင္
မဲ၏ အေစခံေမာင္ျဖဴသည္ မရိုးမေျဖာင့္ေ
သာ သေဘာျဖင့္ ထိုေငြကို အလြဲသုံးစားျ
ပဳ၏။ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္မ၌ ေဖာ္ျပထာ
းေသာျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္သည္။
လူ႔အသက္ကို ထိခိုက္ေသာျပစ္မွုမ်ား
ျပစ္မွုဆိုင္ရာ ဥပေဒ အခန္း ၁၆
လူ႔အသက္ကို ထိခိုက္ေသာျပစ္မွုမ်ား
၂၉၉။ ။(၁) ေသေစျခင္းျဖစ္တန္ရာေသာ
ကိုယ္အဂၤါနာက်င္မွုကို ျဖစ္ေစရန္ အႀကံျ
ဖင့္ မည္သူမဆို ျပဳလုပ္မွု တစ္ခုခုကိုျပဳ၍
လူကိုေသေစလၽွင္ ထိုသူသည္ လူသတ္မွု
မေျမာက္သည့္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္ ထိုက္ေ
သာ လူေသမွုကို က်ဴးလြန္သည္မည္၏။
ထို႔ျပင္
(၂) ေသေစရန္ အႀကံျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ျဖစ္တ
တ္ေသာသေဘာအရ အမွန္အားျဖင့္ ေသ
ေစေလာက္ေသာ ကိုယ္အဂၤါနာက်င္မွုကို
ျဖစ္ေစရန္ အႀကံျဖင့္ျဖစ္ေစ မည္သူမဆို ျ
ပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကိုျပဳ၍ လူကိုေသေစလၽွင္
ထိုသူသည္ ေအာက္ပါ အခ်က္တစ္ခုခု၌
လူသတ္မွုမေျမာက္သည့္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒ
ဏ္ထိုက္ေသာ လူေသမွုကို က်ဴးလြန္သည္
မည္၏။ (က) ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ ႐ုတ္
တရက္ အႀကီးအက်ယ္ေဒါသထြက္ေအာ
င္ ျပဳျခင္းခံရသျဖင့္ မိမိကိုယ္ကို မိမိ မခ်ဳပ္
တည္းနိုင္သည့္အတြင္း၊ ေဒါသထြက္ေအ
ာင္ျပဳသူကိုျဖစ္ေစ၊ မွားယြင္း၍ ေသာ္လ
ည္းေကာင္း၊ မေတာ္တဆေသာ္လည္းေ
ကာင္း အျခားသူတစ္ဦးဦးကိုျဖစ္ေစ ေသ
ေစလၽွင္၊
ႁခြင္းခ်က္ ။
ပထမ ။ ။သို႔ရာတြင္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေ
သာသူအား သတ္သည့္အတြက္ေသာ္လ
ည္းေကာင္း၊ အႏၲရာယ္ ျပဳသည့္အတြက္ေ
သာ္လည္းေကာင္း အျပစ္တင္ကင္းလြတ္
ခြင့္ရေအာင္၊ ထိုျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ ေဒ
ါသထြက္ေစမွုကို မိမိကိုယ္တိုင္ ရွာႀကံျခင္
းမရွိေစရ၊ သို႔တည္းမဟုတ္ မိမိေဒါသထ
ြက္ေအာင္ သူတစ္ပါးက ျပဳေစရန္ မိမိက
ထိုသူအား မိမိအလိုအေလ်ာက္ျပဳျခင္း မရွိ
ေစရ။
ဒုတိယ ။ ။သို႔ရာတြင္ ဥပေဒကို နာခံ၍ေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျ
ဖင့္ ဥပေဒႏွင့္အညီ အာဏာကို သုံးစြဲရာ
တြင္ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းကေသာ္လည္းေက
ာင္း ျပဳမူေဆာင္ရြက္ေသာ အရာသည္ ေဒ
ါသထြက္ေစ မွုကို ျပဳသည္ဟု မွတ္ယူျခင္း
မရွိေစရ။
တတိယ ။ ။သို႔ရာတြင္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္
ကို ဥပေဒႏွင့္အညီ သုံးစြဲရာတြင္ ျပဳမူေဆ
ာင္ရြက္ေသာ အရာသည္ ေဒါသထြက္ေစ
မွုကို ျပဳသည္ဟု မွတ္ယူျခင္းမရွိေစရ။
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ေဒါသထြက္ေစမွုသည္ ျပ
စ္မွုက်ဴးလြန္သူ၏စိတ္ကို မခ်ဳပ္တည္းနိုင္ေ
လာက္ေအာင္ ႐ုတ္တရက္ အႀကီးအက်
ယ္ျဖစ္သည္ မျဖစ္သည္ဆိုေသာ အခ်က္
မွာကား ေၾကာင္းျခင္းရာျပသနာျဖစ္သ
ည္။
(ခ) ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ ကိုယ္ကိုျဖစ္ေ
စ၊ ပစၥည္းကိုျဖစ္ေစ၊ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္
ကို သေဘာရိုးျဖင့္ သုံးစြဲရာတြင္ ဥပေဒက
ေပးအပ္သည့္ ကာကြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ကို လို
သည္ထက္ပိုမိုသုံးစြဲ၍ တင္ကူးႀကံရြယ္ျခ
င္းမရွိဘဲႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႔ကာက
ြယ္ခုခံပိုင္ခြင့္ သုံးစြဲရျခင္း၏ အေၾကာင္းရင္
းျဖစ္ေသာ လူကိုေသေစလၽွင္-
(ဂ) ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းျဖစ္ေသာ၊ သို႔တည္း
မဟုတ္ ေျဖာင့္မွန္စြာ တရားစီရင္ေရးအ
တြက္ ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းကို ကူညီေသာ ျပ
စ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ ဥပေဒက ေပးအပ္ေ
သာ အာဏာကိုလိုသည္ထက္ပိုမိုသုံးစြဲ၍
ျပည္သူ႔ဝန္ထမ္းအျဖစ္ျဖင့္ တာဝန္ဝတၱရာ
းကို က်နစြာ ေဆာင္ရြက္ေရးအတြက္ ဥပ
ေဒႏွင့္အညီ ျဖစ္သည့္အျပင္ လိုလည္းလို
အပ္သည္ဟု သေဘာရိုးျဖင့္ မိမိယုံၾကည္
ေသာ ျပစ္မွုတစ္ခုကို ျပဳျခင္းျဖင့္ လည္းေ
ကာင္း၊ ေသသူအေပၚ၌ ရန္ၿငိဳးထားျခင္းမ
ရွိဘဲႏွင့္လည္းေကာင္း လူကို ေသေစလၽွ
င္-
(ဃ) ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ ႐ုတ္တရက္
ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားသျဖင့္ ေဒါသအမ်က္ျပင္းျ
ပ၍ ႐ုတ္တရက္ သတ္ပုတ္ၾကရာတြင္ တ
င္ကူးႀကံရြယ္ျခင္းမရွိဘဲႏွင့္ေသာ္လည္းေ
ကာင္း၊ မေလ်ာ္ေသာ အခြင့္အေရးယူျခင္း
၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရက္ရက္စက္စက္ ထူး
ထူးျခားျခား၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ရက္ရက္စ
က္စက္ သို႔တည္းမဟုတ္ ထူးထူးျခားျခား
ျပဳမူျခင္းမရွိဘဲႏွင့္လည္းေကာင္း ျပဳလုပ္
လၽွင္-
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ အဆိုပါအခ်က္မ်ားတြင္
မည္သူက ေဒါသထြက္ေစမူကိုျပဳသည္၊
သို႔တည္းမဟုတ္ လက္ေရာက္မွုကို ေရွးဦ
းစြာျပဳသည္ဟူေသာ အခ်က္မွာ အေရးပါ
အရာေရာက္ေသာ အခ်က္မဟုတ္။
(င) အသက္တစ္ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ ေက်ာ္လြန္
သည္လည္းျဖစ္၍၊ သေဘာတူ အေသခံ
သည္လည္းျဖစ္ေသာ၊ သို႔တည္းမဟုတ္
ထိုသို႔ေသေဘးကို ခံယူစြန္႔စားသည္ လ
ည္းျဖစ္ေသာလူကို ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူကေ
သေစလၽွင္။
၃ဝဝ။ ။ ျပဳလုပ္မွုကို လူသတ္မွုမေျမာက္
သည့္ လူေသမွုျဖစ္ေအာင္ျပဳေသာ ပတ္ဝ
န္းက်င္ ေၾကာင္းျခင္းရာမရွိခဲ့ေသာ၊ မည္
သူမဆို၊ ေသေစရန္အႀကံျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ျဖစ္
တတ္ေသာ သေဘာအရ အမွန္အားျဖင့္
ေသေစေလာက္ေသာ ကိုယ္အဂၤါနာက်င္
မွုကိုျဖစ္ေစရန္ အႀကံျဖင့္ျဖစ္ေစ ျပဳလုပ္မွု
တစ္ခုခုကို ျပဳ၍ လူကိုေသေစလၽွင္ ထိုသူ
သည္ လူသတ္မွုက်ဴးလြန္သည္မည္၏။
၃ဝဝ-က ။ ။ ပုဒ္မ ၂၉၉ ႏွင့္ ၃ဝဝ တြင္ -
(က)ကိုယ္စိတ္ခၽြတ္ယြင္းျခင္းရွိေသာ၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ အနာေရာဂါစြဲကပ္ေသာ၊
သို႔တည္းမဟုတ္ ကိုယ္အဂၤါခ်ည့္နဲ႔ေသာ
သူအား ကိုယ္အဂၤါနာက်င္မွုျဖစ္ေစ၍ ထို
သူ၏ေသျခင္းကို ျမန္ေစေသာသူ တစ္ဦး
တစ္ေယာက္သည္ ထိုသူအား ေသေစသ
ည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
(ခ)ကိုယ္အဂၤါနာက်င္ေစျခင္းျဖင့္ ေသေစ
သည့္အမွုတြင္၊ ကိုယ္အဂၤါနာက်င္ေစမွုျပဳျ
ခင္း ခံရေသာသူ၏ မသန္စြမ္းျခင္းကိုေသ
ာ္လည္းေကာင္း၊ ခ်ည့္နဲ႔ျခင္းကိုေသာ္လ
ည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသိျခင္းသ
ည္ ထိုသူ၏ ႀကံရြယ္ျခင္းအခ်က္ကို ထင္ရွ
ားေအာင္ျပရာတြင္ သက္ဆိုင္ေသာ အခ်
က္ျဖစ္သည္။
(ဂ)ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုသည္ ျဖစ္တတ္ေသာ
သေဘာအရ၊ ေသျခင္းသို႔ေရာက္ေလာ
က္ေအာင္ လတ္တေလာေဘးကို ျဖစ္ေစ
မည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသေစျခင္းျ
ဖင့္တန္ရာေသာ ကိုယ္အဂၤါနာက်င္မွုကို ျ
ဖစ္ေစသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွု
က်ဴးလြန္သူ သိျခင္းသည္ ထိုသူ၏ ႀကံရ
ြယ္ရင္းအခ်က္ကို ထင္ရွားေအာင္ျပရာတ
ြင္ သက္ဆိုင္ေသာ အခ်က္ျဖစ္သည္။
(ဃ)ကိုယ္အဂၤါနာက်င္ေစျခင္းျဖင့္ ေသေ
စသည့္အမွုတြင္၊ သင့္ေတာ္ေသာ ေဆးဝါ
းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ကၽြမ္းက်င္ေသာ ကု
သျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ျပဳစု၍ေသျခင္း
ကို တားဆီးနိုင္ေသာ္လည္း ကိုယ္အဂၤါန
ာက်င္မွုကို ျပဳေသာသူသည္ ေသျခင္းကို ျ
ဖစ္ေစသည္ဟု မွတ္ယူရမည္။
(င) အမိဝမ္းတြင္းရွိ ကေလးကို ေသေစျခ
င္းသည္ လူေသမွုမမည္၊ သို႔ရာတြင္ အသ
က္ရွင္ေသာ ကေလးကို ေသေစျခင္းသ
ည္ ထိုကေလးအသက္မရွုေသးေသာ္လ
ည္း၊ သို႔တည္းမဟုတ္ အလုံးစုံေမြးဖြားၿပီး
မဟုတ္ေသးေသာ္လည္း အခ်ိဳ႕တဝက္ ဖြား
ျမင္ၿပီးျဖစ္လၽွင္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေ
သာ လူေသမွုေျမာက္နိုင္သည္။
၃ဝ၁။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူသ
ည္ ေသေစရန္ မိမိႀကံရြယ္ေသာ၊ သို႔တည္
းမဟုတ္ ေသေစတန္ရာသည္ဟု မိမိသိေ
သာအရာတစ္ခုခုကို ျပဳျခင္းျဖင့္ေသေစရန္
မိမိက မႀကံရြယ္ေသာသူ၏ ေသျခင္းကိုျဖ
စ္ေစလ်က္၊ သို႔တည္းမဟုတ္ သူတစ္ဦး၏
ေသျခင္းကို ျဖစ္ေစတန္ရာသည္ဟု မိမိ
ကိုယ္တိုင္ မသိေသာ ထိုသူ၏ ေသျခင္း
ကို ျဖစ္ေစလ်က္ ျပစ္မွုတစ္ခုကို က်ဴးလြန္
လၽွင္ ထိုသူက်ဴးလြန္ေသာျပစ္မွုသည္ ေသ
ေစရန္ မိမိက ႀကံရြယ္သည့္သူကို ေသေစ
ေသာျပစ္မွုႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေသျ
ခင္းကိုျဖစ္ေစ တန္ရာသည္ဟု မိမိကိုယ္
တိုင္သိသည့္ ေသျခင္းကိုျဖစ္ေစေသာ ျပ
စ္မွုႏွင့္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မျခားထပ္တူျ
ဖစ္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ ဤပုဒ္မပါ ‘‘ျပစ္မွု’’ဆိုေ
သာ စကားသည္ ရာဇသတ္ႀကီးပုဒ္မ
၂၉၉၌၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ပုဒ္မ ၃ဝဝ ၌၊ သို
႔တည္းမဟုတ္ ၃ဝ၄(က)၌ေဖာ္ျပထားေသ
ာ ျပစ္မွုကိုဆိုလိုသည္။
၃ဝ၂။ ။ (၁) မည္သူမဆို (က) တစ္သက္
တစ္ကၽြန္းဒဏ္ စီရင္ျခင္းခံရသည့္အတြင္း
သို႔တည္းမဟုတ္
(ခ) တင္းကူးႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္
(ဂ) ဤရာဇသတ္ႀကီးအရ ခုနစ္ႏွစ္ထိ ေ
ထာင္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းခံထိုက္ေသာ ျပစ္မွု
ကို က်ဴးလြန္ေနစဥ္ လူသတ္မွုကို က်ဴးလြန္
လၽွင္၊ ထိုသူကို ေသဒဏ္ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္
ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။
(၂) မည္သူမဆို အျခားအခ်က္မ်ိဳး၌ လူသ
တ္မွုက်ဴးလြန္လၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္သက္တ
စ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထိ အလုပ္ၾ
ကမ္းႏွင့္ေထာင္ဒဏ္ျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည့္ျပ
င္ ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
ရွင္းလင္းခ်က္ ။ ။ ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုသည္ တ
င္ကူးႀကံရြယ္ေသာ ျပဳလုပ္မွုျဖစ္သည္ မျဖ
စ္သည္ ဆိုေသာအခ်က္မွာ ေၾကာင္းျခင္း
ရာျပသနာျဖစ္သည္။
၃ဝ၃။ * * * * *
၃ဝ၄။ ။ မည္သူမဆို၊ လူသတ္မွုမေျမာက္
သည့္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာ လူေ
သမွုကို က်ဴးလြန္လၽွင္ ထိုသူကို တစ္သက္
တစ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ႏွစ္ထိေထာ
င္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေ
ငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃ဝ၄-က ။ ။ မည္သူမဆို၊ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒ
ဏ္ထိုက္ေသာ လူေသမွုအျဖစ္ျဖင့္ေသာ္
လည္းေကာင္း၊ လူသတ္မွုအျဖစ္ျဖင့္ေသ
ာ္လည္းေကာင္း ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းမခံထို
က္ေသာ အရမ္းျပဳလုပ္မွုကို၊ သို႔တည္းမ
ဟုတ္ ေပါ့ေလ်ာ့ေသာ ျပဳလုပ္မွုကိုျပဳ၍ လူ
ကိုေသေစလၽွင္၊ ထိုသူကို ခုနစ္ႏွစ္ထိ ေ
ထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒ
ဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။ သို႔ရာတြင္ အ
ဆိုပါျပဳလုပ္မွုကို၊ ေသေစတန္ ရာသည္ဟု
သိလ်က္ႏွင့္ျပဳလၽွင္၊ ေထာင္ဒဏ္ကို တိုး၍
ဆယ္ႏွစ္ထိ ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃ဝ၅။ ။ အသက္ဆယ့္ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ က
ေလးျဖစ္ေစ၊ ႐ူးသြပ္သူျဖစ္ေစ၊ ေသြးေလ
ေခ်ာက္ခ်ားသူျဖစ္ေစ၊ ဝမ္းတြင္း႐ူးျဖစ္ေစ၊
မူးယစ္ေနသူျဖစ္ေစ မိမိကိုယ္ကို သတ္သ
ည္တြင္ မည္သူမဆို ထိုသို႔ သတ္သည္ကို
အားေပးကူညီလၽွင္၊ ထိုသူကိုေသဒဏ္ျဖ
စ္ေစ၊ တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊
ဆယ္ႏွစ္ထက္ မပိုေသာ ေထာင္ဒဏ္တစ္
မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လ
ည္း ခ်မွတ္နိုင္သည္။
၃ဝ၆။ ။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူသ
ည္ မိမိကိုယ္ကို မိမိသတ္သည္တြင္ မည္
သူမဆို ထိုသို႔ သတ္သည္ကို အားေပးကူ
ညီလၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒ
ဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ ေငြဒဏ္လ
ည္းခ်မွတ္နိုင္ သည္။
၃ဝ၇။ ။ ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကိုျပဳရာတြင္ ေသျ
ခင္းကိုျဖစ္ေစခဲ့ေသာ လူသတ္မွုေျမာက္နို
င္မည့္ ႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္ လည္းေကာင္း၊
ထိုကဲ့သို႔ေသာ (ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကို ျပဳရာ
တြင္ ေသျခင္းကို ျဖစ္ေစခဲ့ေသာ္ လူသတ္
မွုေျမာက္နိုင္မည့္) ပတ္ဝန္းက်င္ ေၾကာင္းျ
ခင္းရာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ မည္သူမဆို၊ ျပဳ
လုပ္မွု တစ္ခုခုကိုျပဳလၽွင္၊ ထိုသူကို ဆယ္
ႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးခ်မွတ္ရမည့္ျပ
င္ ေငြဒဏ္လည္းခ်မွတ္နိုင္သည္။ ထို႔ျပင္
ထိုျပဳလုပ္မွုျဖင့္ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာ
သူအား နာက်င္ေစလၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္
သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ အထက္က
ဆိုခဲ့ေသာ ျပစ္ဒဏ္ျဖစ္ေစ ခ်မွတ္နိုင္သည္
။
တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္ခံေနရစဥ္ ဤပုဒ္
မအရ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူသည္ သူတပါးကို
နာက်င္ေစလၽွင္၊ ထိုသူကို ေသဒဏ္ခ်မွတ္
နိုင္သည္။
ဥပမာမ်ား
(က) ေမာင္ျဖဴကိုသတ္ရန္ႀကံရြယ္၍ ေမာ
င္မဲက ေမာင္ျဖဴကို ေသနတ္ႏွင့္ပစ္၏။ ေမ
ာင္ျဖဴေသခဲ့ေသာ္ ေမာင္မဲ လူသတ္မွုေျမာ
က္နိုင္မည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ေၾကာင္းျခင္းရာျ
ဖင့္ ပစ္ျခင္းျဖစ္လၽွင္၊ ေမာင္မဲသည္ ဤအ
မွု၌ ဤပုဒ္မအရ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းသည္
ခံထိုက္သည္။
(ခ) ေမာင္ျဖဴသည္ ေသေစရန္ ႀကံရြယ္ခ်
က္ႏွင့္ လူသူမရွိေသာ အရပ္တြင္ အသက္
အရြယ္ႏုေသာ ကေလးကို စြန္႔ပစ္ထား၏။
ကေလးမေသေစကာမူ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤ
ပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ျပစ္မွုကို က်ဴး
လြန္သည္မည္။
(ဂ) ေမာင္နီကို သတ္ရန္ႀကံရြယ္ခ်က္ႏွင့္
ေမာင္ျဖဴသည္ ေသနတ္တစ္လက္ကိုဝယ္
၍ ယမ္းထိုး၏။ ထိုသို႔ ေသနတ္ကို ယမ္း
ထိုး႐ုံမၽွႏွင့္ ေမာင္ျဖဴသည္ ျပစ္မွုကို မက်ဴး
လြန္ေသး၊ ေမာင္ျဖဴသည္ ေမာင္နီကို ေသ
နတ္ႏွင့္ပစ္မွသာလၽွင္၊ ဤပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျ
ပထားသည့္ ျပစ္မွုကိုက်ဴးလြန္သည္မည္
၏။ ထိုသို႔ ေသနတ္ႏွင့္ ပစ္၍ ေမာင္နီကို
ထိခိုက္နာက်င္ေစလၽွင္၊ ေမာင္ျဖဴသည္
ဤပုဒ္မ (ပထမစာပိုဒ္) ေအာက္ပိုင္းတြင္ ျ
ပဋာန္းထားေသာ ျပစ္ဒဏ္ခ်မွတ္ျခင္းခံထို
က္သည္။
(ဃ) ေမာင္နီကို အဆိပ္ခတ္၍ သတ္ရန္ႀ
ကံရြယ္ခ်က္ႏွင့္ ေမာင္ျဖဴသည္ အဆိပ္ကိုဝ
ယ္၍ အစာႏွင့္ ေရာေႏွာၿပီးလၽွင္၊ မိမိလ
က္တြင္ထား၏။ ထိုသို႔ ျပဳ႐ုံမၽွႏွင့္ ေမာင္ျဖဴ
သည္ ဤပုဒ္မတြင္ပါသည္ျပစ္မွုကို မက်ဴး
လြန္ေသး။ ထိုအစာကို ေမာင္နီ၏ ထမင္း
စားပြဲေပၚတြင္ တင္ထားမွသာလၽွင္၊ သို႔တ
ည္းမဟုတ္ ေမာင္နီ၏ ထမင္းစားပြဲေပၚတ
ြင္ တင္ထားရန္ ေမာင္နီ၏ အေစခံမ်ားကို
ေပးအပ္မွသာလၽွင္ ေမာင္ျဖဴသည္ ဤပုဒ္
မတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္
သည္မည္၏။
၃ဝ၈။ ။ ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကို ျပဳရာတြင္ ေ
သျခင္းကိုျဖစ္ေစခဲ့ေသာ္ လူသတ္မွုမေျမာ
က္သည့္ ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာ လူ
ေသမွုေျမာက္နိုင္သည့္ ႀကံရြယ္ခ်က္ျဖင့္
လည္းေကာင္း၊ ထိုသကဲ့သို႔ေသာ ပတ္ဝန္
းက်င္ေၾကာင္းျခင္းရာျဖင့္လည္းေကာင္း မ
ည္သူမဆို၊ ျပဳလုပ္မွုတစ္ခုခုကို ျပဳလၽွင္၊
ထိုသူကို သုံးႏွစ္ထိ ေထာင္ဒဏ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျ
ဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္
ေစ ခ်မွတ္ရမည္။ ထို႔ျပင္ ထိုျပဳလုပ္မွုျဖင့္
တစ္ဦးတစ္ေယာက္ေသာသူအား နာက်င္
ေစလၽွင္၊ ျပစ္မွုက်ဴးလြန္သူကို ခုနစ္ႏွစ္ထိ
ေထာင္ဒဏ္ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္
ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
ဥပမာ
႐ုတ္တရက္ အႀကီးအက်ယ္ေဒါသထြက္ေ
အာင္ ျပဳမွုကိုခံရသျဖင့္ ေမာင္မဲသည္ ေမာ
င္ျဖဴကို ေသနတ္ႏွင့္ပစ္ခတ္၏။ ေမာင္ျဖဴ ေ
သဆုံးခဲ့ေသာ၊ လူသတ္မွုမေျမာက္သည့္
ရာဇဝတ္ျပစ္ဒဏ္ထိုက္ေသာ လူေသမွု ေျ
မာက္နိုင္မည့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ေၾကာင္းျခင္း
ရာျဖင့္ ပစ္ျခင္းျဖစ္လၽွင္၊ ေမာင္မဲသည္
ဤပုဒ္မတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ျပစ္မွုကို
က်ဴးလြန္သည္မည္၏။
၃ဝ၉။ ။ မည္သူမဆို၊ မိမိကိုယ္ကို မိမိသ
တ္ရန္ အားထုတ္၍ ထိုျပစ္မွုကို က်ဴးလြန္ရ
န္ ေရွးရွုေသာ ျပဳလုပ္မွု တစ္ခုခုကိုျပဳလၽွင္၊
ထိုသူကို တစ္ႏွစ္ထိ အလုပ္မဲ့ေထာင္ဒဏ္ျ
ဖစ္ေစ၊ ေငြဒဏ္ျဖစ္ေစ၊ ဒဏ္ႏွစ္ရပ္လုံးျဖစ္
ေစ ခ်မွတ္ရမည္။
၃၁ဝ။ ။ လူသတ္မွုကို က်ဴးလြန္၍ျဖစ္ေစ၊
လူသတ္မွုပါ ဖက္တြဲ၍ျဖစ္ေစ၊ လုယက္မွု
ကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကေလးခိုးမွုကိုေ
သာ္လည္းေကာင္း၊ က်ဴးလြန္ရန္ မည္သူမ
ဆို၊ အျခားသူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ႏွင့္ျဖစ္
ေစ၊ အမ်ားႏွင့္ျဖစ္ေစ ဖက္စပ္ေပါင္းသင္းေ
လ့ရွိလၽွင္၊ ထိုသူသည္ လူသတ္ဓားျပျဖစ္
၏။
၃၁၁။ ။ မည္သူမဆို၊ လူသတ္ဓားျပျဖစ္
လၽွင္၊ ထိုသူကို တစ္သက္တစ္ကၽြန္းဒဏ္
ခ်မွတ္ရမည့္ျပင္ေငြဒဏ္လည္း ခ်မွတ္နိုင္
သည္။

Read More